بررسي مؤلفه‌هاي سرمايه اجتماعي ساكنان شهر تهران با استفاده از تحليل مسيري: طرح سنجش عدالت شهري

Determinants of Social Capital in Tehran Residents Using Path Analysis: Urban HEART Study

مقدمه و اهداف: سرمايه اجتماعی شامل شبكه ارتباطات بين افراد، هنجارهاي اجتماعی مثل همكاری متقابل و اعتماد در شبكه‌های اجتماعی می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر تدوين مدل تاثير عوامل مختلف مثل سن، جنس، وضعيت اشتغال، سلامت روان و سلامت جسمی بر روی مولفه‌های سرمايه اجتماعي و ترسيم شبكه ارتباطات اين مولفه‌ها است. روش كار: داده‌های اين مطالعه از قسمت "سرمايه اجتماعی" پيمايش سنجش عدالت در شهر تهران (Urban-HEART) كه جامعه هدف آن كليه شهروندان تهرانی 15 ساله و بالاتر و مشتمل بر يك فرد انتخابی از 22500 خانوار از 22 منطقه شهر تهران بود، استخراج گرديد. نمونه‌گيری اين طرح به صورت چند مرحله‌ای خوشه‌ای تصادفي بود.. برای انجام تحليل مسيری سرمايه اجتماعی مدل‌های عليتي فرضی هر يك از مولفه‌های سرمايه اجتماعی طراحی و با استفاده از آناليز رگرسيون چندگانه، مدل‌های نهايی مولفه‌های سرمايه اجتماعی ترسيم گرديد.نتايج: مهم‌ترين متغيرهای تاثير گذار بر الف) اعتماد فردی: وضعيت اشتغال، تأهل و سلامت جسمي؛ ب) همبستگی و حمايت اجتماعی: تحصيلات، سن، وضعيت زناشويی ج) اعتماد اجتماعی: اندازه خانوار، سلامت جسمی و سن می‌باشد. تاثير مستقيم متغير‌های ذكر شده بر مولفه‌های سرمايه اجتماعی بيش از تاثير غير مستقيم آن‌ها (از طريق سلامت روان و سلامت جسمی) می‌باشد. نتيجه‌گيری: مؤلفه‌های سرمايه اجتماعی مستقيما تحت تأثير وضعيت اشتغال، وضعيت زناشويی، بعد خانوار، تحصيلات، سلامت جسمی و مدت اقامت در محل، می‌باشند. برنامه‌ريزی در جهت افزايش سطح تحصيلات و اشتغال، تأهل و سلامت جسمي و ايجاد تسهيلات محلی، می‌تواند باعث افزايش سرمايه اجتماعی شود.

Background and Objectives: Social capital consists of individualsʹ communicational networks, social norms such as mutual trust and cooperation in social networks. The aim of this study was to develop a model to assess the implication of different determinants such as age, gender, occupational status, mental and physical health on social capital components to draw a correlation network for social capital determinants. Methods: For the purpose of this study, data was used from ‘social capitalʹ section of Urban HEART-1 survey, which included 22,500 households from all 22 districts of Tehran, who were approached in a randomized multistage cluster sampling method. Path analysis is a statistical method to test hypothetical causal models, which requires various causal (path) diagrams. To demonstrate the causal models of social capital, the hypothetical paths of various components were developed and the final model of social capital was drawn using multiple regression analyses. Results: Path analysis indicated that social capital components are influenced by various variables: A) Individual trust, by occupational status, marital status, and physical component of health-related quality of life; B) Cohesion and social support, by education, age, and marital status; C) Collective trust and associative relation, by family size, age and physical health. Direct effect of these variables on social capital components was more than their indirect effects (through mental health and physical health).Conclusion: Social capital components are directly affected by occupational, marital, educational status, family size, physical health and duration of local residency. Planning to improve educational and occupational status, strengthening family bonds and provision of local facilities, may improve social capital.