سازوكار بهبود خواص تريبولوژيكي پلي‌آميد 6 با افزودن پودر پلي‌تترافلويورواتيلن پرتودهي شده

Mechanism of Improvement in Tribological Properies of Polyamide 6 by Addition of Irradiated Polytetrafluoroethylene Powder

در سال‌هاي اخير، به دلايل اقتصادي، اكولوژي و فني تمايل به استفاده از مواد خود‌روان‌كننده در كاربردهاي تريبولوژيكي افزايش يافته است. از ميان مواد خود‌روان‌‌كننده، پلاستيك‌هاي مهندسي، به‌ويژه پلي‌آميدها به دليل خواص فيزيكي و مكانيكي مناسب، جايگاه ويژه‌اي در اين كاربردها يافته‌اند. از آنجا كه پليمرهاي مهندسي خالص قابليت تامين الزامات تريبولوژيكي سخت را ندارند، استفاده از پركننده‌هاي مختلف بدين منظور لازم است. در پژوهش حاضر، رفتار تريبولوژيكي كامپوزيت پلي‌آميد 6 داراي پودر پلي‌تترافلويورواتيلن پرتودهي شده به‌عنوان روان‌كننده جامد با مقادير 5، 10 و %15 وزني بررسي شد تا سازوكار بهبود رفتار اصطكاكي - فرسايشي پلي‌آميد 6 با افزايش اين افزودني بررسي شود. كامپوزيت‌ها به روش اختلاط مذاب تهيه و سپس با فرايند تزريق شكل‌دهي شدند. براي بررسي پراكنش پودر پلي‌تترافلويوراتيلن به‌عنوان فاز دوم در ماتريس پليمري از تصاوير ميكروسكوپ الكتروني استفاده شد. نتايج حاكي از توزيع مناسب ذرات پودر پلي‌تترافلويورواتيلن و چسبندگي كم آن با ماتريس پليمري بود. از خواص مكانيكي در كشش تك‌محوري براي تعيين درصد مناسب پركننده استفاده شد. نمونه‌هاي حاصل تحت آزمون‌هاي بلندمدت جذب آب و تريبولوژيكي قرار گرفتند. مقدار تشكيل فيلم انتقالي در پليمر خالص و كامپوزيت‌ داراي %5 وزني پودر پلي‌تترافلويورواتيلن (پليمر فاز دوم) با ميكروسكوپ نوري مشاهده شد. نتايج نشان داد، از ميان كامپوزيت‌هاي تهيه شده، نمونه داراي %5 وزني پودر پلي‌تترافلويورواتيلن پرتودهي شده كمترين اثر را در كاهش خواص مكانيكي دارد. از سويي، افزودن اين مقدار پودر پلي‌تترافلويورواتيلن سبب افزايش فيلم انتقالي، كاهش ضريب اصطكاك، دماي سطح تماس و سرعت فرسايش پلي‌آميد6 مي‌شود. همچنين، افزايش مقدار مناسب پودر پلي‌تترافلويورواتيلن پرتودهي شده باعث كاهش جذب آب كامپوزيت‌ها مي‌شود.

In recent years, for economical, ecological and technical reasons, the tendency to use self-lubricant materials in tribological applications has been increased. Among self-lubricant materials, the engineering plastics and their composites, especially polyamides due to their suitable physical and mechanical properties, have gained a special attention in tribological applications. Since engineering polymers in their pure form are not capable to satisfy the tribological requirements, the application of different fillers seems to be necessary. In this research, in order to improve the tribological behavior of polyamide 6, an irradiated polytetrafluoroethylene (IR-PTFE) powder as a solid lubricant with the percentages of 5, 10 and 15% was used. The composites were prepared by the melt mixing method and then formed by the injection process. In order to investigate the dispersion of IR-PTFE as the second phase in the polymer matrix, electron microscopy was used. The results showed a proper distribution of IR-PTFE powder particles and a low adhesion of the powder to the polymeric matrix. The mechanical properties in uniaxial tension for determination of a suitable percentage of the filler were used. Also, the samples were subjected to water absorption and tribological long-term experiments. The formation of the transfer films in the pure polymer and the composite containing 5wt% of IR-PTFE powder as the second-phase polymer was observed with an optical microscope. The results showed that the composite containing 5wt% the irradiated polytetrafluoroethylene powder had the least effect on decreasing the mechanical properties. Also, the addition of IR-PTFE powder increased the transfer films and decreased the coefficient of friction, contact surface temperature and wear rate of polyamide 6. In addition, the application of proper quantity of the irradiated polytetrafluoroethylene powder decreased the water absorption of the composites.