بررسي انسان‌شناختي موسيقي ساز عاشيقي آذربايجان در حماسه‌خواني و حماسه‌نوازي تاريخ مردم ايران از عصر صفويه تا معاصر

An Anthropological Study on Aashiqui Azerbaijani songs and musical instrument for epic reading and playing; Safavid era to contemporary Iran

موسيقي ساز عاشيقي توسط شخصي به نام «عاشيق» اجرا مي‌شود. عاشيق در فرهنگ مردم آذربايجان در اغلب عرصه‌هاي اجتماعي اين سرزمين حضوري خلاقانه دارد. او شاعر، آهنگ‌ساز، خواننده، نوازنده، هنرپيشه و داستان‌سراست. هنرمندِ مردمي بودن بزرگ‌ترين ويژگي يك عاشيق آذربايجان است. در اين مقاله با پژوهش كيفي و به شيوه تحقيق تركيبي (اسنادي، كتابخانه‌اي و ميداني) به بررسي موسيقي ساز عاشيقي آذربايجان در حوزه حماسه‌خواني و حماسه‌نوازي پرداخته‌ شده است. بخش‌هاي مختلف اين مقاله عبارت‌اند از: آذربايجان و عاشيق‌ها، ويژگي شعر عاشيقي، جارچيان حماسه، «عاشيق قرباني» و حماسه او در جنگ چالدران، «ساري عاشيق»، «عاشيق خسته قاسم»، «عاشيق علي‌عسگر» و حماسه او در جنگ جهاني اول، «عاشيق مسكين اسدخياوي» و حماسه او در انقلاب مشروطه و تعدادي از عاشيق‌هاي بزرگ معاصر خصوصا نقش «عاشيق شهيد بشير شهرياري» در حماسه‌ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران. در اين مقاله سعي شده مختصري به زندگي هنري اين عاشيق‌ها به همراه تحليل محتواي ادبيات حماسي در سروده‌ها و نواخته‌هاي آنها و نقش اين عاشيق‌ها در جنگ‌ها و انقلاب‌هاي دوره‌هاي ذكر شده پرداخته شود.

Sheep feet, where in human anatomy is called “patella” and informally “Gaapak”, contain a bone with a special shape and structure named “Gaap” which despite its different bumps and dents, it is like a rectangle cube. Playing with these bones is known as “Gaap game”. There are Aashiqui songs are played by someone named "Aashiq". He is creatively present in social arena of the Azerbaijani public culture. He is a poet, composer, singer, musician, actor and narrator. Being a public artist is her great feature. In this paper, combining qualitative and quantitative research methods (archival, library and field) Ashiqui musical instrument and its effect on epic reading and playing has been studies. Different sections of this paper include Aashiq and Azerbaijan, Aashiqui songs characteristics, epic Jarchyan, "Aashiq Ghorbani" and his epic for Chalderan battles, " Aashiq Sari", "Aashiq Khaste Ghsem", "Aashiq Ali-Asgar" and his epic on World War (I), "Aashiq Meskin Asadkhayavi" and his epic on Persian Constitutional Revolution and some other contemporary Aashiq especially "Aashiq Shahid Shahriari"ʹs epic on Iran-Iraq war. In this paper the artistic life of Aashiqs and their epic songs have been analyzed through content analysis.