«سيماي معاد درآثار جامي»

يكي از مسايل مهم كه از ديرباز مورد توجه اديان و متكلمان و فلاسفه و عارفان قرار گرفته، مسيله معاد و زندگي بعد از مرگ است و موضوع معاد و جاودانگي از نظر اهميت ، بعد از مسيله توحيد، مهمترين مسيله ديني و اسلامي است. نورالدين عبدالرحمن جامي ، شاعر عارف قرن نهم هجري است و در خصوص عقايد كلامي جامي در خصوص حيات بعد از مرگ، آنچه از مطالعه آثار وي نتيجه گرفته مي شود، اين است كه جامي به معني مصطلح متكلم نيست؛ بلكه عارف و شارح مكتب فكري ابن عربي و فرقه نقشبنديه است و با توجه به اينكه عرفان و كلام ، دو موضوع مهم علوم اسلامي به شمار مي روند و در پاره اي مباحث به هم نزديك مي شوند؛ لذا در اين مقاله ، موضوع معاد كه از اصلي ترين مباحث كلامي است مورد بررسي قرار گرفته است و عقايد جامي از خلال آثار نظم و نثر وي با تكيه بر مثنوي گرانسنگ هفت اورنگ استخراج شده است. در اين مقاله مفصلاَ در خصوص امكان و اثبات معاد و انواع آن و نظريه ها ي مختلف متكلمان در خصوص شفاعت ، توبه ، ايمان و وعده و وعيدهاي الهي و غيره پرداخته شده است و سپس عقايد كلامي جامي درباره هر يك، كه از كتابهاي ايشان مورد استخراج قرار گرفته است و در نهايت چنين نتيجه گرفته مي شود كه جامي در مسيله معاد از مشرب كلامي اشعري پيروي مي كند؛ و در بعضي مواقع پا را از اشاعره فراتر مي نهد و به اماميه وماتريديه نزديك مي شود.