بررسي ساخت اطلاعي جمله در داستان بوف‌كور

در اين مقاله ساخت اطلاعي همچون واقعيتي موجود در زبان در كنارِ ساخت‌‌هاي نحوي، معنايي و آوايي معرفي گرديده و قسمت‌‌هاي مختلف آن در زبان فارسي مورد مطالعه قرار گرفته است. پيكره داده‌‌هاي زباني اين تحقيق را متن كتاب بوف‌كور صادق هدايت تشكيل مي‌دهد و ساخت اطلاعي جملات آن به عنوان شاهد، توصيف و تحليل شد‌ه اند. تفكيك اطلاع كهنه و نو در جملات بر اساس قواعد معيني انجام مي‌گيرد. در اين مختصر ضمن طرح و جمع‌بندي اين قواعد، نشان داده مي‌شود كه واحد‌هاي اطلاعي موجود در جملاتِ كتاب بوف‌كور را مي‌توان با اين قواعد مقوله‌بندي و توصيف و تحليل نمود. با مثال نشان داده شده است كه زبان فارسي براي مشخص كردن اطلاع نو (تاكيد) درجمله ازابزار‌هاي آوايي، واژگاني و نحوي استفاده مي‌كند و اين امر از ويژگي‌‌هاي زبا ن فارسي است. تحقيق حاضر نشان مي‌دهد كه نه فقط ساخت اطلاعي جمله‌‌ها در پيكره متون داستاني فارسي قابل توصيف و تحليل است، بلكه داده‌‌هاي موجود در متن بوف‌كور، انواع ابزار‌هاي اين ساخت را در خود دارد و مويد اين فرضيه است كه سخن‌گويان هر زبان از ساخت اطلاعي زبان خويش به طور ناخودآگاه، آگاهي دارند. توجه به ساخت اطلاعي مي‌تواند در شناخت، درك و تفسير هر چه بهتر متن از جمله آثار داستاني، بسيار مفيد و كارگشا باشد. چگونگي توزيع اطلاعات در سطح جمله و متن مي‌تواند از شاخص‌‌هاي نوين در سبك‌شناسي انواع ادبي مطرح گردد. The paper introduces information structure and its different parts in the Persian language. The data, collected from "Buf – e – kur" (The Blind owl) written by Sadegh Hedayat, comprise of sentences of the book, which are analyzed in terms of old and new information. Presenting a good number of evidences, it is argued that the information focus in Persian is determined by prosodic, morphological and syntactic features. The study shows that not only the information structure of the sentences in could be described and analyzed, but also native speakers are unconsciously aware of the information structure of their own language