عملكرد رانندگان موتور سيكلت در استفاده از كلاه ايمني، بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در منطقه مركزي ايران

The Implication of Health Belief Model to Promote the Performance of Motorcyclists using Helmets in Markazi Province (Arak ) in Iran

مقدمه و اهداف: در ايران بسياری از رانندگان موتور سيكلت از كلاه ايمنی استفاده نمی‌كنند. اين مطالعه با هدف بررسی عملكرد رانندگان موتور سيكلت در استفاده از كلاه ايمنی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در استان مركزی انجام شد. روش كار: اين مطالعه به‌صورت مقطعی و بر 384 راننده موتور سيكلت در دسترس، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته، بر اساس سازه‌های الگوی اعتقاد بهداشتی بود. پس از مصاحبه، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 17، تجزيه و تحليل شدند. نتايج: ميانگين سنی رانندگان موتورسيكلت، 5/8 ± 96/28 سال و 42% آن‌ها مجرد بودند. ارتباط ميانگين نمره‌های حساسيت درك‌شده، موانع درك‌شده، منافع درك‌شده، راهنمای عمل با ميانگين نمره عملكرد معنی‌دار بود (05/0(P<. علت‌های استفاده‌نكردن از كلاه ايمنی، به‌ترتيب، عرق‌كردن، كمتر شنيده‌شدن صدا، گران‌بودن كلاه، سنگينی كلاه و محدوديت ديد هنگام استفاده از آن بود. درصد استفاده از كلاه ايمنی در زمان بررسی 2/16 بود. 4/61 درصد از افراد مورد مطالعه، آموزش و اطلاع رسانی، 7/22 درصد، جريمه توسط پليس و 9/15 درصد توقيف موتور سيكلت را در افزايش استفاده از كلاه ايمنی، مؤثر دانستند. نتيجه‌گيری: طراحی و اجرای برنامه آموزشی بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی و تغيير نگرش نسبت به آن، طراحی مناسب كلاه ايمنی و اصلاح رفتار پليس می‌تواند در استفاده بيشتر از كلاه ايمنی، مؤثر باشد.

Background & Objectives: Previous studies and reports show that majority of motorcyclists do not use helmet in Iran. The aim of study was to evaluate the performance of motorcycle helmet use based on health belief model in Markazi province in Iran.Methods: This cross- sectional study was carried out on 384 subjects selected based on convenience sampling. Participants completed a designed questionnaire on attitudes and behaviors relevant to bicycle helmet use. Results: The mean age of participants was 28.9 ± 8.5 years and 42% of drivers were single. There were significant association between performance with perceived severity, benefits, barriers, and motorcyclists’ action (P<0.05). The barriers of using helmet reported by participants were sweating, hearing disturbance, expensiveness, heaviness, and visual limitation, respectively. In time of study, only 16.2% of motorcyclists used helmet. Based on our health belief model, 61.4% of participants believed that education and information are the best method, 22.7% believed that not users of helmet should pay a penalty, and 15.9% believed that confine of motorcycle could be effective actions to encourage them to use helmet. Conclusion: According to the results, the helmet use practice was poor and should be increased Meanwhile, the perceived severity should increase especially in young people. The community - based health education programs accompanied with police harsh treatment is necessary.