اثر عصاره گياه خارخاسك بر بافت شناسي و اندازه بيضه در موش صحرايي

Effects of Tribulus tertesris extract on body weight, testis histopathology and size in rats

اسك (Tribulus tertestris) گياه گل زا است كه به طور سنتي به عنوان محرك ميل جنسي استفاده مي شود. مطالعات نشان داده اند كه عصاره خارخاسك (TTE) غلظت خوني تستسترون را افزوده و آثار افزاينده ميل جنسي ايجاد مي نمايد. هر چند اين عصاره امروزه به عنوان يكي از مهم ترين اجزاي تشكيل دهنده داروهاي آفروديازيك مي باشد، ولي اطلاعات مشخصي در ارتباط با آثار هيستولوژيك آن بر بيضه در مصرف طولاني مدت وجود ندارد. هدف مطالعه حاضر تعيين اثرات تجويز خوراكي و طولاني مدت دوز معمول (mg/kg 10) و دوز (mg/kg 20) از عصاره خارخاسك بر وزن بدن، هيستولوژي و وزن بيضه، در موش هاي صحرايي بود تا بتوان آثار احتمالي منفي آن را در موارد مصرف افراطي دارو تخمين زد. بدين منظور 30 سر موش صحرايي نر بالغ نژاد Sprague Dawley به طور تصادفي انتخاب و به سه گروه تقسيم شدند كه به ترتيب، شاهد (گروه C)، دز mg/kg10 عصاره (گروه A ) و دز mg/kg20 عصاره (گروه B) را يك بار در روز به مدت 8 هفته دريافت كردند. حيوانات در روز اول وزن كشي شدند و در روز آخر نيز بي هوش گرديده و مجددا ًَ وزن كشي شده و بيضه سمت چپ همه گروه ها به روش جراحي باز برداشته و وزن بيضه به همراه و بدون اپيديديم اندازه گيري شد. مقاطع هيستوپاتولوژي از بافت بيضه ها به روش رنگ آميزي هماتوكسيلين-ايوزين و تريكروماسون جهت مطالعات ريزبيني آماده شد. در برش هاي تهيه شده، قطر لوله هاي اسپرم ساز، ضخامت لايه اپيتليالي، طول فضاي بينابيني و ضخامت كپسول بيضه، مورد بررسي قرار گرفت. همه مراحل تحقيق به صورت كور انجام گرديد. جهت تحليل داده ها از آزمون آناليز واريانس يك طرفه و آزمون تعقيبي توكي استفاده گرديد. مقدار 05/0p < براي تعيين سطح معني دار بودن بين گروه ها در نظر گرفته شد. نتايج حاصله افزايش معني داري را در وزن گروه A و كاهش معني داري را در وزن موش هاي گروه B در مقايسه با گروه C نشان داد. توزين بيضه ها افزايش وزن معني داري را در در گروه A نشان داد ولي تفاوت معني داري مابين وزن بيضه گروه C با B برآورد نگرديد. بررسي ميكروسكوپيك گروه B حضور لوله هاي اسپرم ساز چروكيده و كاهش تعداد سلول هاي اسپرماتوگوني را مشخص نمود. اسپرماتوسيت اوليه و اسپرماتوزوييد ها در مقايسه با گروه A و C تعداد كمتري داشتند و تخريب لوله هاي اسپرم ساز در گروه Bكاملاً واضح بود. عروق زير كپسولي ضخيم و منتشر بوده و همه پارامترهاي مذكور در دو گروه ديگر طبيعي بودند. نتايج نشان مي دهند كه مصرف افراطي عصاره خارخاسك به مدت 8 هفته مي تواند به آثار تخريبي در سيستم تناسلي موش هاي صحرايي بيانجامد كه مي-تواند مشكلات باروري براي جنس نر پيش آورد.

Tribulus terrestris (TT) is a flowering plant, traditionally being used as an aphrodisiac agent. Studies shown that TT extract increases testosterone levels and produces aphrodisiac effects. Nowadays is a major ingredient of most aphrodisiac drugs but there is no document about its testicular pathology in long term use. The purpose of our study was to identify the effects in rats of oral TT on body weight, testicular histopathology and weight at normal and double doses to presume its probable negative effects in human while using exaggerated for long period of time. 30 male mature SD rats were used, kept in individual cages, fed with standard ration and water ad libitum, divided into 3 groups (G); c, a and b received placebo and oral doses of 10 and 20 mg/kg of TT, SID for 8weeks .Rats were weighted at day 1, and At the end of the study, all were weighted, anaesthetized and the left testis excised. Testicular weigh with and without epididymis was recorded then histopathologic slides prepared with H&E and Masson trichrome, and focused on seminiferous tube diameter, epithelial layer thickness, interstitial space length, testicular capsule thickness. All stages of the experiment were conducted as blind. Data statistically analyzed by variance analysis (ANOVA) and Tukey test, at a significance level of 5% (p < 0.05). Results showed a significant body weight gain in G-a and body weight loss in G-b. Testis weighting showed a significant increase in G-a, but there was no significant difference between G-c and b. Microscopic examination of G-b showed, shrunken seminiferous tubes and spermatogoni cells were lower in population. Primary spermatocyte and spermatozoids, in comparison with groups’ c and b, in lower concentration, destruction of seminiferous tubes group b. Sub cortical vessels were thickened and distributed. All parameters in other two groups were normal. Results indicate that exaggerated use of TTE over 8 weeks may result in destructive effects on male genital system in rats which may in turn induce male fertility problems. The use of TTE with caution is suggested. Further research to evaluate effects on fertility, sperm count, reproductive status is indicated.