ساختار فهم انديشه سياسي اسلام

چگونه مي توانيم فهم بهتري از محتواي انديشه سياسي اسلام يا مسلمين در گذشته يا حال داشته باشيم و به توضيح بهتري از اين انديشه هاي سياسي دست يابيم ؟ نظريه سازي مي تواند با سوالي درباره مطلب و چيز هايي كه مي خواهيم بهتر بفهميم آغاز شود . اين مقاله به بهره گيري از آموزه هاي بين الاذهاني متفكران مسلمان ، از روش قياسي و سپس با رجوع به اجزاي پراكنده و متنوع اين انديشه ها در جريان ها ، متفكران و آثار مرتبط اين حوزه از روش استقرايي كوشيده است تا به فهمي دستگاهمند از انديشه هاي سياسي اسلام دست يابند . سپس اركان سه گانه دين اسلام يعني اعتقادات و اخلاقيات و احكام به عنوان مسلمات و يقينيات ، به مثابه نقطه اطمينان بخش و سكويي مطمين براي جستاري نظري در انديشه سياسي اسلامي قرار گرفته است . از اين رو در انديشه سياسي اسلامي نيز اعتقاد سياسي ، اخلاق سياسي و فقه سياسي از اركان تلقي شده است . ضمن شرح مختصر اين سه ، تعاملات شش گانه آن ها شناسايي و تاثيرگذاري هاي هر يك از آن ها بر ديگري در متن واقعيات فرد ، جامعه و دولت تيوريزه شده است . در درون هر يك از اين تعاملات شش گانه فروعات ديگري نيز شناسايي و سازماندهي نظري شده است . كثرت موضوع هر يك از سبد هاي سه گانه و تعاملات شش گانه ، در درون سه قالب اسلام حق ، اسلام محقق در نظر دانشمندان و اسلام محقق در عمل مسلمانان و اسلام احجقق در عملكرد دولتمردان موجب شده است تا جستار نظري حاضر در مقام توضيح انديشه و در مقام توليد انديشه انعطاف داشته باشد . وجه انتقادي و رهايي بخش آن در قدرت فاصله افكني بين وضعيت موجود مسلمانان و وضعيت مطلوب اسلام است . به اين ترتيب شناسايي قله هاي مطلوب و آرماني در اسلام حق و نفس الامري دين به نوعي ساختن «مفاهيم خالص» مي ماند كه به ما در مطالعات پژوهشي مدد مي رساند و فراتر از آ«در كار سياستگزاري اجرايي و طراحي نظام سياسي مطلوب ياري مي دهد ، به نحوي كه پژوهشگر يا سياستگزار بداند در هر سبد معرفتي و تعاملات شش گانه به دنبال چيست؟ و چه تاثيرگذاري ها و تاثيرپذيري هايي را مي توان انتظار داشت؟