تحليل محتوايي مجالس سبعه مولانا

بخش عمده اي از نثرهاي صوفيانه، نثرهاي تعليمي و تبليغي است كه شامل تذكره ها، مجالس و مكاتيب و غير آن بوده است. از اين ميان بر پايي مجالس وعظ و به تعبيري مجلس گفتن از رسم هاي كهن و يكي از راه هاي فهم و تعليم و تبليغ اعتقادات ديني و عرفاني بويژه براي مردم عوام و متوسّط جامعه برشمرده مي‌شده است. در اين مجالس گوينده سعي دارد عالي ترين انديشه ها را به وسيله ساده ترين اشكال منطقي القا كند. بسياري از اين واعظان و مجلس گويان از عالمان و عارفان زمانه خويش بوده اند. شخصيّت هايي مانند ابوسعيد ابي الخير، خواجه عبدالله انصاري، عبدالكريم شهرستاني، احمد غزالي، بها ولد، مولانا و سعدي... از واعظان و مجلس گويان چربدست زمان خويش بوده اند. مطالعه در شيوه مجلس گويي ما را در شناخت بيشتر شيوه نثر نويسي متصوفه و شيوه بيان آنان ياري مي‌رساند. نثر مجالس داراي ويژگي هاي خاص است كه مهمّترين جنبه اين گونه نثر، نزديكي آن با نثر گفتاري و دراميختگي با نثر ادبي است. امّا از ميان اين مجلس گويان جلال الدّين محمّد مولوي از عالمان برجسته و واعظان خوش سخن بوده است. به گونه اي كه وعظ و بلاغت منبري از ديرباز در خانواده مولانا سنّتي تربيتي و فكري محسوب مي‌شده است.از مجالس وعظ او نيز تنها نشانه اي كه باقي است، مجالس سبعه اوست. كلام مولانا در مجالس ساده و دور از هر گونه آرايش و پيرايشاست ولي در عين سادگي چنان به مهارت سخن پرداخته كه بي‌ترديد بايد او را در رديف اوّل فصحاي زبان آور فارسي قرار دارد. مجالس سبعه، مجموعه اي است از هفت مجلس مولوي همان بياناتي است كه شيخ بر منبر ايراد كرده است و داراي عباراتي بسياري شيوا ، ساده و شيرين همراه با معاني عرفاني و تفسير آيات قرآني به مذاق عارفان است.