بررسي كارايي روش نقشه بردار زاويه طيفي در پردازش هاي ابر طيفي جهت تفكيك آميزه‌هاي رنگي – مطالعه موردي افيوليت هاي شرق طبس مسينا (شرق بيرجند)

The survey of spectral angle mapper surveyor method efficiency in hyperspectral process for separation of colored-mélange ophiolite areas in the East of Mesina, Tabas (East of Birjand)

مناطق نزديك به زون برخورد، ليتولوژي متفاوتي نسبت به ديگر مناطق دارند. در چنين مناطقي به علت تنوع سنگي زياد، برافراشتگي هاي شديد و درهم‌ريختگي واحدها، نقشه برداري نيازمند ابزارها و مطالعات گسترده و دقيقي است. ازجمله پيشرفته‌ترين ابزارها در اين زمينه مي‌توان به سنجنده‌هاي ابر طيفي اشاره كرد كه با تصويربرداري صدها باند ظريف و پيوسته در طول‌موج‌هاي مريي و فروسرخ، امكان شناسايي بسياري از عوارض سطح زمين باوجود مشابهت‌ها و پيچيدگي‌هاي طيفي را فراهم مي‌آورند. در مطالعه حاضر به‌منظور نخستين بررسي كارايي داده‌هاي ابر طيفي سنجنده ‌هايپريون در تفكيك واحدهاي سنگي مذكور در ايران، روش طيف مبناي نقشه‌بردار زاويه طيفي انتخاب و بر روي تصوير هايپريون منطقه طبس مسينا در شرق بيرجند اعمال گرديد. بر اساس مطالعات ميداني- آزمايشگاهي متعدد صورت گرفته ليتولوژي منطقه موردمطالعه را مي‌توان به 5 گروه كلي شامل مجموعه افيوليتي، واحدهاي دگرگوني، واحدهاي ولكانيكي اليگوميوسن تا پليوكواترنري، واحدهاي فليشي و آهكي تفكيك كرد. واحدهاي آذرين منطقه شامل مجموعه افيوليتي كرتاسه و مجموعه آتشفشاني جوان (اليگوميوسن و پليوسن – كواترنري) مي‌باشد. رخنمون‌هاي پراكنده‌اي از سنگ‌هاي دگرگوني در بخش‌هايي از مجموعه افيوليتي ديده مي‌شود منتها بخش اعظم اين سنگ‌ها در زون دگرگوني شرق افيوليت قرار دارند. به‌منظور محاسبه ميزان صحت نتايج پردازش بر روي داده‌هاي ابر طيفي منطقه نقاطي به شكل پراكنده در واحدهاي سنگي مذكور تحت نمونه‌برداري و مورد بررسي ميداني مكانمند قرار داده شدند. نمونه‌ها در مقطع ميكروسكوپي و بعضاً توسط دستگاه الكترون ميكروپروب تحت آناليز قرارگرفته و بر اين اساس نقاط معيار جهت محاسبه صحت نتايج پردازش به دست آمد. بنا بر محاسبات انجام شده ضريب صحت عامل روش نقشه‌بردار زاويه طيفي بر روي داده‌هاي ابر طيفي سنجنده‌هايپريون در بخشي از آميزه‌هاي رنگي شرق ايران به طور متوسط به بيش از 64 درصد مي‌رسد كه نسبت قابل قبولي در تفكيك واحدهاي پيچيده آميزه‌اي به‌حساب مي‌آيد.

The lithologies of regions near the collision zone are different from another region. Mapping in these areas need extensive and exact studies and tools because of the variety of rocks, intensive uplift and clutter of units. Hyperspectral sensor is one of the most advanced tools that can do imaging from hundred of delicate and continuous bands in visible and infrared spectrums, so it can identify many of terrain despite spectral similarities and complications. In present study, as the first survey of hyperspectral data efficiency of hyperion sensor in Iran to separate the rock units, spectral based method of spectral angle mapper applied on hyperion image in Tabas, East of Birjand. Based on various laboratory- field studies, the lithology of study area can be separated into five general groups: (ophiolite series, metamorphic units, Oligo-Miocene volcanic units, limestone and flysch units). Igneous units in this area include Cretaceous ophiolite complex and young volcanic set (Oligo-Miocene, Pliocene-Quaternary). Dispersed outcrops of metamorphic rocks are seen in parts of ophiolitic series. In this region, for calculation of processing results accuracy rate, some scarred locations and points were sampled according to field surveys. Some of these samples were analyzed in microscopic thin section and by electron microprobe system, based on these works, criterion points for processing results accuracy rate, are evaluated. According to calculation, the user accuracy coefficient of spectral angle mapper method on hyperspectral data in hyprion sensor reach more than 64% in some parts of colored- melange in the East of Iran that is acceptable ratio in separation of blended complicated units.