تحليل پاسخ‌هاي رتبه‌اي طولي با گم‌شدگي غيريكنوا در بررسي اثر درمان جامع بر عملكرد بيماران مبتلا به سايكوز

Analysis of Longitudinal Ordinal Responses with Non-Monotone Missingness in Evaluation of the Effect of Comprehensive Treatment on the Performance of Patients with Psychosis

مقدمه و اهداف: از مطالعات طولی برای بررسی تأثير درمان در بسياری از تحقيقات روان‌شناسی و روان‌پزشكی استفاده می‌شود. مهم‌ترين مشخصه مطالعات طولی، اندازه‌گيری‌های مكرر از بيماران در طول زمان می‌باشد، نظر به اين‌كه مشاهده‌های مربوط به يك بيمار از يكديگر مستقل نيستند؛ بنابراين برای تحليل اين داده‌ها بايد از روش‌های ويژه آماری استفاده شود. هم‌چنين داده‌های گم‌شده جزء اجتناب ناپذير اغلب مطالعات طولی می‌باشند كه بر اثر بی‌پاسخی واحد نمونه‌گيری رخ می‌دهند. از آن‌جايی كه گم‌شدگی منجر به كاهش دقت محاسبات آماری و ايجاد اريبی در نتايج حاصل می‌شود، بررسی روش‌های برخورد با آن اهميت زيادی دارد. هدف از اين مطالعه، بررسی اثر درمان جامع بر عملكرد اجتماعی- فردی بيماران مبتلا به مرحله اول سايكوز با استفاده از روش‌های آماری مناسب می‌باشد.روش كار: داده‌های اين مطالعه از يك كارآزمايی بالينی و مربوط به بيمارانی است كه در سال‌های 87-1385 به درمانگاه‌ها يا اورژانس روانپزشكی بيماراستان روزبه مراجعه كرده‌اند. برای تحليل پاسخ‌های رتبه‌ای طولی با گم‌شدگی غيريكنوا اين مطالعه از مدل ضرايب تصادفی در نرم افزار R نسخه 2.15.0 استفاده كرديم.نتايج: نتايج برآورد پارامترهای مدل ضرايب تصادفی با پاسخ‌های گم‌شده غيريكنوا و در نظر گرفتن مكانيسم گم‌شدگی تصادفی، نشان می‌دهد، درمان جامع با پيگيری در منزل، سن و سابقه‌ی بيماری در خانواده اثر معنی‌داری بر عملكرد اجتماعی- فردی بيماران دارند. برآورد ضريب متغير سن وخطای معيار آن به ترتيب 05/0 و 03/0، برآورد ضريب متغير سابقه‌ی بيماری 82/0- و خطای معيار آن 41/0 می‌باشد و ضريب متغير درمان جامع با پيگيری درمنزل 04/1- و خطای معيار آن 44/0 برآورد شد.نتيجه‏گيری: مدل به كار گرفته شده در اين مطالعه، نشان می‌دهد كه درمان جامع با پيگيری در منزل، مناسب‌تر است. زيرا افراد تحت اين نوع درمان شانس بيش‌تری برای داشتن عملكرد اجتماعی- فردی بيشتر دارند.

  Background & Objectives : Longitudinal studies are used in many psychiatric researches to evaluate the effectiveness of treatment. The main characteristic of longitudinal studies is repeated measurements of the patients over time. Since observations from the same patient are not independent from each other, especial statistical methods must be used for analyzing the data. Missing data is an indispensable component in longitudinal. In this study, we examined the effect of comprehensive treatment on social-individual performance in patients with the first episode of psychosis.   Methods : The data was from a clinical trial involving patients who were admitted to the clinics of Roozbeh Hospital between 2006_2008. We employed a random effect model for the analysis of longitudinal ordinal responses with non-monotone missingness using the R software version 3.0.2.  Results: The results showed that comprehensive treatment with follow-up at home, age, and family history of the disease had a significant effect on the social-individual performance of the patients. The estimation of the coefficient of age and its standard deviation were 0.05 and 0.03, respectively. The estimation of the coefficient of family history of the disease was -0.82 with a standard deviation of 0.41, and the coefficient of comprehensive treatment with follow-up at home and its standard deviation, were estimated -1.04 and 0.44, respectively.   Conclusion: The model used in this study showed that the comprehensive treatment with follow-up at home was better because individuals under this type of treatment are more likely to have social-individual performance.