بررسي ساختار ژنتيك اجداد پدري در منطقه‌ زاگرس ايران و تأثير اين رشته‌كوه در گردش ژني و تداخل ژنتيكي جمعيت‌هاي منطقه

Paternal Genetic Landscape of Zagros Region of Iran and Its Role in the Gene Flow in the Populations of the Region

مقدمه و اهداف: رشته‌كوه‌ زاگرس مهد تمدن‌های بزرگ مانند بين‌النهرين و ايلام بوده و تنوع قوميتی و زبانی رايج در آن نشان از مهاجرت‌های گوناگون سياسی و اجتماعی در طول تاريخ دارد. اين مطالعه به منظور بررسی نقش رشته‌كوه‌های زاگرس در تغييرات جمعيتی و ژنتيكی منطقه با بررسی ساختار چند ريختی ژنتيكی سويه‌های اجداد پدری انجام شده است.روش كار: تعداد 297 نمونه خون از مردان ساكن در نواحی بومی استان‌های شمال غرب ايران جمع‌آوری شد. فراوانی هاپلوگروپ‌های مختلف كروموزوم‌Y و فاصله‌ی ژنتيكی (Fst) و تنوع ژنی محاسبه‌شده با استفاده از تكنيك‌های نوين آماری در جمعيت‌های ساكن در دو طرف رشته‌كوه زاگرس مقايسه گرديد.نتايج: در اين پژوهش، زمان پراكندگی و ورود هاپلوگروپG2-M406  به ايران حدود 8800 سال پيش محاسبه گرديد كه مقارن با اولين سكونت‌های انسانی عصر نوسنگی در رشته‌كوه‌های زاگرس می‌باشد. تعدادی از سويه‌های ژنتيكی منشعب شده از آسيای مركزی در قسمت شرقی زاگرس  و مركز ايران به صورت برجسته‌ای بيش‌تر از غرب زاگرس می‌باشد. در نقطه مقابل، سويه‌ها‌ی ژنتيكی منتسب به اروپا در جمعيت‌های قسمت غربی زاگرس  بيش‌تر مشاهده می‌شوند. نتيجه‏گيری: نتايج پژوهش ضمن تأييد انتشار و گسترش رو به سمت غرب قبل از عصر كشاورزی از فلات ايران به اروپا از مسير قفقاز و تركيه، الگوی قابل تأملی از درخت ژنتيكی جمعيت‌ها ترسيم نمود، كه تأكيدی بر اهميت مناطق حاصلخيز در شمال ايران برای حركت ژنتيكی از ميان موانع جغرافيايی ايران دارد. نقش ممانعت كنندگی رشته‌كوه‌های زاگرس در گردش ژنتيكی از مرزهای غربی و گردش آزاد ژنی داخل ايران نيز در اين مطالعه تأييد شد.

  Background & Objectives: Zagros Mountains, which are between the flatlands of Mesopotamia and the Iranian plateau, surround the western border of the country. This region was the cradle of great civilizations like Mesopotamia and Elam. This study aimed to test the boundary role of the Zagros Mountains in the genetic structure of the region through evaluating the paternal lineages inheritance and patterns of genetic polymorphisms.   Methods: Two hundred and ninety seven blood samples were collected from unrelated men of the different local areas of the northwest of Iran. Haplogroup frequencies were used to calculate and compare the population genetic parameters as genetic distance and genetic diversity.   Results : In this research distribution time and entrance of the haplogroup G2-M406 estimated around 8800 years before present, the age of first human residential in the Zagros mountains area, Frequency of central Asian lineages in the eastern side of the mountains observed notable more than west side. While, European paternal lineages in the western side was more than eastern side of the mountains.     Conclusion : This research emphasized the westward distribution and migration from Iranian plateau to the Europe through Turkey and Caucasus. This research has drown reliable phylogenetic tree of the surrounding population and showed an important geographic barrier role for these mountains to gene flow from neighboring regions and free movements of the local people. Moreover, the important role of the Zagros Mountains as a geographic barrier to gene flow from neighboring regions clearly highlighted in this research