بررسي نقش عوامل زيست اقليمي بر شيوع بيماري سالك در شهرستان سبزوار: مطالعه موردي

Survey of the Role of Bioclimatic Factors in the Outbreak of Cutaneous Leishmaniasis

مقدمه و اهداف: ليشمانيوز (سالك)، بيماری پوستی ايجاد شده به وسيله انواع مختلف از تك‌ياخته ليشمانياست كه هر نوع آن در منطقه جغرافيايی خاصی ديده می‌شود. اين پژوهش به منظور بررسی نقش شرايط اقليمی بر شيوع بيماری سالك در شهرستان سبزوار در طی سال‌های 88-1382 انجام شده است.روش كار: داده‌های هواشناسی به صورت روزانه (حداقل، حداكثر و ميانگين درجه حرارت، ساعات آفتابی، بارش و رطوبت نسبی) و اطلاعات مربوط به ميزان شيوع سالك در سطح شهرستان در دوره مذكور، تهيه و از طريق روش همبستگی پيرسون، تأخير زمانی و سری‌های زمانی تجزيه و تحليل شده است.نتايج: حداكثر بروز بيماری در شش ماه دوم سال به ويژه در فصل پاييز و در گروه سنی 20-10 سال اتفاق می‌افتد. هم‌چنين بيش‌ترين موارد بروز در بين زنان و از نوع سالك مرطوب (روستايی) می‌باشد. علاوه بر اين، هم‌بستگی مثبت ضعيف بين رطوبت نسبی و بارش و نيز هم‌بستگی معكوس ضعيف بين ساعات آفتابی و درجه حرارت با بيماری مشهود است. البته قابل ذكر است كه با بررسی تأخير زمانی(2،1 و 3 ماهه)، ميزان همبستگی‌ها با سطح اطمينان 95 درصد افزايش يافته است. به طوری كه هم‌بستگی با تأخير زمانی 3 ماهه بين رطوبت نسبی و بارش با بروز و شيوع بيماری مثبت و قوی (به ترتيب 82/0=r، ‌006/0=P‌ و ‌88/0=r‌، 002/0=P) و نيز همبستگی بين درجه حرارت و ساعات آفتابی با بيماری، معكوس و قوی (به ترتيب 80/0-=r، ‌01/0=P‌ و ‌77/0-=r، ‌01/0=P) می‌باشد.نتيجه‏گيری: با توجه به وجود ارتباط بين عوامل اقليمی با ليشمانيوز جلدی (سالك) در مناطق كويری توصيه می‌شود اقدامات لازم برای كنترل و شناسايی عوامل اقليمی مساعد كننده رخداد بيماری صورت گيرد.

  Background & Objectives : Leishmaniasis is a disease of the skin caused by a variety of protozoa. Leishmaniasis can be seen in any geographic region. This study investigated the role of climate on the prevalence of cutaneous leishmaniasis in the city of Sabzevar between 2003 and 2009.   Methods : Daily meteorological data (minimum, maximum and mean temperature, sunshine hours, precipitation, and humidity) and city-level data on the prevalence of cutaneous leishmaniasis between 2003 and 2009 were prepared and analyzed using Pearson correlation, time delay, and time series methods.   Results: The maximum incidence of the disease was observed during the second half of the year, especially in the autumn, in the age group 10 to 20 years. The highest incidence was seen among women and for the wet (rural) type. In addition, the disease showed a weak positive correlation with relative humidity and rainfall, and a weak inverse correlation with sunshine and temperature. It is noteworthy that in the delay analysis, correlations increased with a confidence interval of 95%. In the time delay of three months, the correlation of leishmaniasis incidence and prevalence with relative humidity and rainfall was positive and strong (r=0.82 and P=0.006, r=0.88 and P=0.002, respectively) and the correlation of the disease with temperature and sunshine hours was inverse and strong (r=0.80 and P=0.01, r=0.77 and P=0.01, respectively).   Conclusion : Considering the significant relationship between climatic factors and leishmaniasis in desert regions, we recommend appropriate measures should be taken to identify and control these factors.