بررسي تطبيقي مباني انسان‌شناختي علم ديني و علم سكولار

چكيده علم و دانش داراي عناصر و مولفه هاي گوناگوني چون مباني، موضوع، مسايل، روش، هدف، موضوع و ... است كه هر يك در هويت و ماهيت علم، نقش اساسي دارند. اين عناصر، هم در ماهيت علم دخيل‌اند و هم در هويت و ويژگي‌هاي آن. يكي از آثار هويت‌بخشي اين عناصر، نقش آنها در ديني بودن يا غيرديني بودن علم است. هويت ديني يا سكولاري علم بر اين عناصر استوار است؛ به عبارت ديگر ديني يا سكولاري بودن علم، وابسته به اين عناصر است و هر كدام از عناصر، سهم و نقش خاصي در ديني بودن يا سكولار بودن علم دارند. بنابراين يكي از عناصر و مولفه‌هاي مهم و اصلي علم، مباني و پايه‌هاي علم است. اين عنصر كه يكي از معيارهاي ديني بودن يا سكولار بودن علم است، سهم جدي و نقش تعيين‌كننده‌اي در هويت و ويژگي علم دارد. مباني و پايه‌هاي علم را مي‌توان در مباني‌ هستي‌شناختي، دين‌شناختي، معرفت‌شناختي، انسان‌شناختي و ... دسته‌بندي كرد كه مباني انسان‌شناختي ازجمله آنهاست. در باب انسان‌شناسي، مسايل گوناگوني مطرح است؛ ازجمله ماهيت و حقيقت انسان، منزلت انسان در نظام هستي، جايگاه فرد و افراد انساني، جايگاه عقل و دانش انسان و ... كه از ديدگاه انسان‌شناسي سكولار در اومانيسم و انسان‌محوري، اصالت فرد، عقل‌گرايي، علم‌گرايي و ... ظهور يافتند كه در اين مقاله ضمن نقد و بررسي مباني انسان‌شناختي علم سكولار، به تبيين مباني انسان‌شناختي علم ديني همچون ماهيت انسان در انديشه اسلامي، منطق تفسير انسان، منزلت الهي آن، كرامت ذاتي، خدامحوري و ... بر اساس انسان‌شناسي ديني خواهيم پرداخت. اين مباني از جهات گوناگوني مانند غايات و اهداف، موضوع و نوع مسايل، روش، نظريه‌پردازي‌ها، كاركردها و ... در علوم به‌ويژه علوم انساني تاثيرگذارند.