ارزيابي هوازدگي و فرسايش سنگ‌هاي آذرآواري مخروطي شكل روستاي كندوان

Evaluation of Weathering and Erosion of Cone-Shaped Pyroclastic Rocks of Kandovan Village

روستاي كندوان از مناطق گردش‌گري استان آذربايجان شرقي است كه خانه‌هاي روستايي آن صدها سال پيش در داخل سنگ هاي آذرآواري مخروطي شكل موسوم به ِكِران حفاري شده اند. در مقاله حاضر بر اساس پژوهش‌هاي صحرايي و آزمايشگاهي به بررسي نقش ويژگي هاي زمين شناسي مهندسي سنگ‌هاي آذرآواري كندوان در هوازدگي، فرسايش و تخريب آن‌ها پرداخته شده است. سنگ‌هاي آذرآواري كندوان به‌دليل داشتن درصد زيادي از كاني‌هاي پلاژيوكلاز و قطعات پاميس با مقاومت كم، جوش خوردگي و جورشدگي اندك سنگ و كرويت و گردشدگي زياد اجزاي تشكيل‌دهنده آن‌ها، مقاومت كمي در برابر عوامل هوازدگي و فرسايش دارند. اگر چه هوازدگي و فرسايش در امتداد درز و شكستگي هاي موجود در سنگ‌ها مهم‌ترين عامل به‌وجود آمدن شكل‌هاي مخروطي در كندوان است، اما ادامه اين فرآيند موجب تخريب و نابودي سنگ‌ها مي‌شود. تخلخل زياد سنگ‌ها اين امكان را فراهم كرده است كه آن‌ها ظرفيت جذب آب زيادي داشته باشند. درصد جذب زياد آب، حساسيت سنگ‌ها در برابر انبساط و انقباض ناشي از تر- خشك شدن و ذوب- انجماد متوالي را افزايش داده است و سختي و استحكام دروني اندك آن‌ها، باعث شده كه بافت سنگ‌ها در اثر عوامل محيطي هوازده شده و متلاشي گردد. هم‌چنين بافت سست سنگ‌هاي آذرآواري مذكور باعث فرسايش نسبتاً سريع آن‌ها در اثر بارندگي و جريان آب-هاي سطحي و باد شده است.

The Kandovan village is one of the tourist attractions in East Azarbaijan province of Iran, whose rural houses were excavated within the cone-shaped pyroclastic rocks (in terms of local called keran) several hundred years ago. The present paper discusses the role of engineering geological properties of Kandovan pyroclastic rocks. Kandovan pyroclastic rocks have low resistance against weathering and erosion because their components are plagioclase minerals and pumice fragments with low resistance, welding, sorting and high sphericity and rounding. Although weathering and erosion along existing joints and fractures is the most important causative agent of cone-shaped forms but there is the possibility of further damage of rocks due to continuing these processes. High porosity of rocks has caused that their high capacity for water absorption. High water absorption percent increased sensitivity of rocks against expansion and contraction by freezing-thawing and wetting-drying cycles and low hardness and low their internal strength caused the rocks weathered and disintegrated due to environmental factors. Furthermore, the weak texture of the pyroclastic rocks have caused easy erosion of those by surface waters and wind.