امام، اسلام و مشاركت مردمي

Imam Khomeini, Islam, and public participation

نظام سياسي كنوني ايران، تا حدي برآمده از انديشه‌هاي امام خميني است؛ انديشه‌هايي كه عمدتاً متكي و نشات گرفته از مباني فقاهتي ايشان است. نه تنها امام به منزله يكي از پيشوانه‌هاي فكري نظام جمهوري اسلامي ايران مطرح است. بلكه بايد در حوزه عمل نيز نقش كاملاً برجسته‌اي براي ايشان قايل شد. بنابراين آشنايي و شناخت نسبت به انديشه‌هاي امام نكته‌اي است كه غفلت از آن ما را در درك درست وضعيت كنوني دچار مشكل مي‌كند. اين نوشتار سعي دارد ضمن بررسي انديشه‌هاي امام و هم چنين تحولات رخ داده در آن به دو سوال مهم پاسخ دهد: 1) آيا انديشه‌هاي امام در طول زمان دچار گسست‌هاي راديكال شده است؛ بدين معنا كه ما در مقاطع مختلف ـ مثلاً قبل و بعد از انقلاب ـ شاهد تحولات اساسي در انديشه ايشان هستيم يا خير؟ به تعبير ديگر آيا در هيچ مقطعي از اعتقاد اصلي و محوري خود (باور عميق به توانايي اسلام در تنظيم زندگي سياسي و غير سياسي ) به طور كامل دست كشيدند؟ 2)ماهيت نقش مردم در نظام انديشه‌اي امام در مقطع مختلف چگونه است؟

The present political system in Iran arouse to some extent out of Imam Khomeini’s thoughts which are rooted in his jurisprudential ideas. Not only is Imam Khomeini considered as an intellectual support for the Islamic Republic system, but his practical role is also noteworthy. Thus, unfamiliarity with his thoughts would prevent us from having a true understanding of the current situation in Iran. Studying his thoughts and the developments they underwent, this paper tries to answer two important questions in this regard. First, did his thoughts encounter any radical inconsistencies during the course of time? In other words, can one see any fundamental changes in different stages, such as before and after the revolution, in his ideas? Did he completely abandon any of his principal beliefs (e.g. belief in the capability of Islam in regulating man’s political and non-political life)? Second, what is the nature of people’s role in his thought system in different stages?