بررسي ارتباط ميان تحقيقات علمي و نيازهاي جامعه روستايي ايران با تاكيد بر پايان‌نامه/ رساله‌هاي دانشجويان رشته جغرافيا و برنامه‌ريزي روستايي

The Study of Realationship between Scientific Research and the Needs of Iranian Rural Communities with an Emphasize on Geography and Rural Planning Dissertations

اولين شرط لازم براي موفقيت تحقيقات مربوط به روستاها، درك و برداشت صحيح از نيازهاي جامعه محلي است. بخشي از تحقيقات روستايي در كشور را پايان‌نامه/ رساله‌هاي دانشجويان رشته جغرافيا و برنامه‌ريزي روستايي تشكيل مي‌دهند. پژوهش حاضر به بررسي ميزان ارتباط اين تحقيقات دانشجويي با نيازهاي جامعه روستايي و ارايه مدلي براي انجام تحقيقات روستايي در ايران مي‌پردازد. اين پژوهش از نوع تحقيق توصيفي- تحليلي است كه با تركيب دو شيوه اسنادي و پيمايشي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش دانشجويان (161 نفر) و اعضاي هييت علمي (20 نفر) رشته جغرافيا و برنامه‌ريزي روستايي سه دانشگاه تهران، شهيد بهشتي و تربيت مدرس را شامل مي‌شود. دامنه تحقيق به رساله ها و پايان‌نامه هاي تدوين شده در اين سه دانشگاه محدود شده تا امكان بررسي فرض هاي پژوهش و تعميم يافته ها فراهم شود. به‌منظور افزايش دقت در نمونه‌گيري، درصد بالايي از جامعه آماري به عنوان نمونه انتخاب شد. با مراجعه به افراد صاحب-نظر، نواقص و نارسايي هاي مربوط به سوالات مرتفع شد. مقدار به‌دست آمده از آزمون همساني دروني آلفاي كرونباخ (79/0) نشان‌دهنده پايايي نسبي پرسشنامه است. به‌منظور تحليل داده‌هاي جمع‌آوري شده، با بهره گيري از نرم افزارهاي SPSS- Expert Choice-Excel، از آزمون‌هاي آماري چون توزيع فراواني، تحليل عاملي و مقايسه زوجي (AHP) استفاده شد. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه اكثر اساتيد راهنما و مشاور پايان‌نامه/ رساله‌ها، به وجود ارتباط زياد موضوعات تحقيق با نيازهاي جامعه روستايي معتقد بودند ولي نتايج بررسي مهم ترين عامل در انتخاب موضوع پايان‌نامه/ رساله‌ها نشان داد كه دانشجويان در هنگام انتخاب موضوع كم تر به نيازهاي جامعه روستايي توجه داشته‌اند. در عين حال ساكن بودن دانشجو در روستا و يا رفت و آمد دانشجو به روستا و ارتباط دانشجو با سازمان‌هاي متولي جامعه روستايي، بيش ترين سهم را در آگاهي بخشي دانشجويان نسبت به نيازهاي جامعه روستايي داشته‌اند. هم چنين محدوديت مالي (مشكلات مالي دانشجويان)، با وزن 249/0 مهم ترين محدوديت پيش روي دانشجويان جهت انتخاب موضوعي متناسب با نيازهاي جامعه روستايي بوده است. بر اين اساس، الگوي پيشنهادي پژوهش براي انجام تحقيقات روستايي در ايران ارايه شده است

The first prerequisite for the success of the rural researches is correct understanding and suitable perception of the needs of local communities. The part of the countryʹs rural researches includes thesis and dissertation of students in geography and rural planning. In this article, we examine the relationship between the thesis and dissertation with the needs of rural communities and try to provide a model for rural researches in Iran. The methodology is descriptive-analytical which was conducted to combine two documentary and survey methods. The statistical population includes student population (N=161) and faculty stafs (N=20) in the field of rural geography and planning at three universities (University of Tehran, Shahid Beheshti University and Tarbiat Modarres University). Research results show that the majority of academic advisors in theses/dissertations believed that there was a relationship between the subjects selected for the research and the needs of rural communities but the results of the most important factor in selecting theses/dissertations’s subject showed that students have less attention to the needs of rural communities. Financial constraints (financial problems of students), weighing 0.249 was the most important limitation of the students to choose issues on rural communities’ needs. Accordingly, the proposed model for carrying out rural research in Iran was presented