ساخت افعال سبك رمزگرداني‌‌‌‌‌‌‌شده تركي ‌‌‌‌‌‌‌آذري- فارسي براساس مدل زبان ماتريس

Light verb Constructions in Azeri-Turkish/Persian Code-switching based on the Matrix Language Frame Model

تحقيق حاضر، ساخت افعال سبك رمزگرداني‌‌‌‌‌‌‌شده تركيِ ‌‌‌‌‌‌‌آذري ‌ فارسي را از منظر «مدل زبان ماتريس» مورد مطالعه قرار داده است. داده‌ها با حضور در كلاس و ضبط و يادداشت‌برداري از تعاملات رسمي و غير رسمي چهار نفر از معلّمان با صد نفر از دانش‌آموزان دوزبانه كلاس‌‌‌هاي ابتدايي و همچنين مصاحبت با هشت نفر از معلّمان دو‌زبانه جمع‌آوري شدند. بررسي داده‌هاي جمع‌آوري‌شده نشان داد كه در ساخت افعال سبك رمزگرداني‌شده، سازه‌هاي غير فعلي زبان فارسي (اسم‌ها، صفت‌ها، قيدها و گروه‌‌هاي حرف ‌‌‌اضافه‌اي)، به‌عنوان عناصر درونه با افعال سبك تركي ‌‌‌‌‌‌‌آذري تركيب مي‌شوند و در جملات زبان تركي ‌‌‌آذري به‌‌‌ كار مي‌روند. زبان تركي ‌‌‌‌‌‌‌آذري به‌عنوان زبان ماتريس، چارچوب ساخت‌واژي نحوي اين جملات را تعيين مي‌كند. اين بخش از داده‌ها با اصول مدل زبان ماتريس انطباق كامل دارد. امّا كاربرد ساخت افعال سبك رمزگرداني‌‌‌‌‌‌‌شده تركي ‌‌‌‌‌‌‌آذري ‌فارسي در جملات سببي تركي ‌‌‌‌آذري، اصل ترتيب تك‌واژهاي مدل زبان ماتريس را نقض مي‌‌‌‌كند. بررسي ساخت‌‌‌هاي سببي رمزگرداني‌‌‌شده نشان داد كه سازه غير فعلي زبان فارسي به‌عنوان عنصر درونه، نه‌تنها در سطح مفهومي واژگاني، بلكه در سطح گزاره موضوع نيز فعّال مي‌شود. فعّال شدن سازه غير فعلي زبان درونه در سطح گزاره موضوع و به دنبال آن، اعمال نحو زبان درونه بر بند متمم‌‌ سببي رمزگرداني‌‌‌شده، نه‌تنها بر بسط و گسترش اصل ترتيب تك‌واژهاي مدل زبان ماتريس تاكيد دارد، بلكه نشان‌دهنده تاثيرپذيري نحو از واژگان است كه تاييدي بر عدم استقلال نحو از واژگان به شمار مي‌‌آيد.

The present paper was an attempt to inquire into the morpho-syntactic features of light verb construction in Azeri-Turkish/Persian intra-sentential code-switching, employing the matrix language frame model. The analysis of data obtained from the interactions between bilingual teachers (n = 4) and students (n = 100) and from the conversation of 8 other bilingual teachers in a primary school revealed that Persian finite verbs do not participate in Azeri-Turkish morpho-syntactic frame simply because such verbs are [+ thematic role assigner] and carry more syntactic baggage. Persian preverbal elements, however, appeared to combine with Turkish light verbs showing more resistance to the syntactic frame of Azeri-Turkish in causative structures. Activation of embedded language preverbal element at predicate-argument level not only indicates the matrix language being far from the sole source for the grammatical shaping but also falsifies the independence of syntax from lexicon.