تأثير آموزش مهارت‌هاي هوش هيجاني بر واكنش به استرس تحصيلي دختران دبيرستاني

The effect of teaching emotional intelligence skills on response to educational stress in high school girls

مقدمه: استرس از مهم‌ترین علل بیماری‌های جسمانی، روانی و مختل‌كننده عملكرد فرد می‌باشد. یكی از مهارت‌های كنترل‌كننده استرس و عواقب منفی آن، مهارت‌های هوش هیجانی است. پرستار بهداشت جامعه در قالب مربی بهداشت می‌تواند در زمینه بهداشت روانی دانش‌آموزان نقش مشاوره‌ای، آموزشی، حمایتی و ارجاعی خود را ایفا نماید. هدف: تعیین تأثیر برنامه آموزشی هوش هیجانی بر واكنش دختران دبیرستانی  به استرس تحصیلی. روش: در این مطالعه تجربی، 100 دانش‌آموز دبیرستان‌های مشهد به صورت تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و كنترل تقسیم شدند. گروه آزمون طی 6 جلسه مورد آموزش مهارت‌های هوش هیجانی قرارگرفتند اما گروه كنترل هیچگونه مداخله‌ای دریافت ننمودند. ابزار پژوهش پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 5/11 و با استفاده از آزمون‌های تی‌زوجی و تی‌مستقل انجام شد. یافته‌ها: تغییرات واكنش فیزیولوژیك به استرس پس از مداخله در هر دو گروه رخ داد؛ به نحوی كه میانگین آن در گروه آزمون كاهش و در گروه كنترل افزایش یافت (001/0>P). میانگین نمرات واكنش هیجانی به استرس تحصیلی در هر دو گروه آزمون و كنترل كاهش پیدا كرد؛ ولی نتیجه آزمون تی‌مستقل حاكی از این است دو گروه در مرحله پس از مداخله با یكدیگر متفاوت بودند (001/0>P). میانگین امتیازات واكنش رفتاری (001/0>P) و واكنش شناختی (001/0>P) به استرس در گروه آزمون پس از مداخله كاهش یافته است. همچنین گروه آزمون در مرحله بعد از مداخله، كاهش بیشتری از لحاظ واكنش كلی به استرس تحصیلی نسبت به گروه كنترل داشته است (003/0>P). نتیجه‌گیری: ارایه دروسی با محتوای هوش هیجانی در مدارس می‌تواند بركاهش پیامدهای استرس تحصیلی مؤثر باشد.

Background: Stress is one of the major causes of physical and mental illnesses, which could interfere with individualʹs functions. Emotional intelligence skill is one of the controlling skills of stress and its negative consequences. Aim: To investigate the effect of teaching emotional intelligence skills on response to educational stress in high school girls. Methods: This experimental study was performed on 100 students of Mashhad high schools, who were randomly assigned in two experimental and control groups. The experimental group received a six-session teaching program on emotional intelligence, while control group received no intervention. Gadzella Student-Life Stress Inventory was used as a study tool. Data were analyzed by SPSS version 11.5 using independent t-test and paired t-test. Results: Both groups experienced changes in physiological  response to stress as the mean score of stress decreased in experimental group and increased in control group (P<0.001). Mean score of emotional intelligence in response to educational stress decreased significantly in both groups, but the independent t-test showed that the experimental group had a significant decline (P<0.001). Mean scores of behavioral and cognitive responses decreased after intervention in experimental group (P<0.001). Mean score of Overall response to stress decreased after intervention in experimental group as well (P<0.003). Conclusion: Offering courses on emotional intelligence in schools can be effective in reducing the consequences of educational stress.