بررسي خصوصيات كيفي سه ژنوتيپ گندم دوروم تحت تراكم‌هاي مختلف كاشت در اصفهان

Evaluating quality attributes of three durum wheat genotypes under different plant densities in Isfahan

جهت بررسي خصوصيات كيفي سه ژنوتيپ گندم دوروم (Osta/Gata ،Dipper-6 وPI40100) تحت تراكم‌هاي مختلف كاشت، آزمايشي با استفاده از طرح كرت‌هاي خرد شده، در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. ژنوتيپ‌هاي گندم دوروم، عامل اصلي و تراكم هاي كاشت (200، 275، 350، 425 و 500 بذر در متر مربع) به عنوان عامل فرعي آزمايش در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه بين ژنوتيپ‌هاي مختلف در رابطه با عملكرد دانه و خصوصيات كيفي (به جز حجم رسوب SDS) تفاوت معني‌داري وجود داشت. ژنوتيپ‌هاي Osta/Gata و PI40100 به ترتيب بيشترين و كمترين عملكرد دانه (4422 در مقابل 2657 كيلوگرم در هكتار)، عملكرد پروتيين دانه (279 در مقابل 154 كيلوگرم در هكتار) و وزن هكتوليتر (84 در مقابل 80 كيلوگرم) را دارا بودند. در رابطه با محتواي پروتيين دانه، گلوتن مرطوب و خشك، ژنوتيپ PI40100 بيشترين مقادير (به ترتيب 1/17%، 3/45 گرم و 4/17 گرم) و ژنوتيپ‌هاي Osta/Gata و Dipper-6 از مقاديركمتري برخوردار بودند. همچنين بين عملكرد دانه، عملكرد پروتيين دانه و وزن هكتوليتر همبستگي مثبت بالايي وجود داشت، در حالي كه هر كدام از اين صفات با محتواي پروتيين دانه و وزن خشك گلوتن همبستگي منفي و معني‌داري را نشان دادند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه با افزايش تراكم كاشت، عملكرد دانه (18 درصد)، وزن هكتوليتر (2 درصد) و عملكرد پروتيين (28 درصد) افزايش و از مقدار پروتيين دانه (8 درصد) و وزن مرطوب (21درصد) و خشك (20درصد) گلوتن كاسته شد كه با توجه به همبستگي‌هاي بين اين صفات، نتايج حاصل منطقي به نظر مي‌رسند. با توجه به تفاوت هاي مشاهده شده بين خصوصيات كمي و كيفي ژنوتيپ‌ها و تراكم‌هاي مورد استفاده در اين آزمايش، انجام آزمايش هاي بيشتر براي حصول اطمينان از تفاوت اين ژنوتيپ‌ها و پاسخ آنها به تراكم كاشت پيشنهاد مي‌شود.

To evaluate quality attributes of three durum wheat genotypes, Osta/Gata, Dipper-6 and PI40100, under five seed densities, 200, 275, 350, 425 and 500 seed.m-2 , a spilt plots experiment in randomized complete block design with four replications was carried out in research farm of Isfahan University of Technology. Genotypes were considered in main-plots and seed densities in sub-plots. Results indicated that the genotypes had significant diffrences for grain yeild and quality attributes except for SDS sedimentation volume. Osta/Gata and PI40100 genotypes had the highest and lowest grain yeild, protein yeild and test weight, respectively, but the highest values of protein content and wet and dry gluten were observed in PI40100 and the lowest values in Osta/Gata and Dipper-6 genotypes. Results of correlation coefficients showed that there were the positive significant correlations among the grain yeild, protein yeild and test weight, while the negative significant correlations were observed between the grain yeild, protein yeild and test weight with grain protein contant and dry gluten weight. Results from this stuidy indicated that increasing plant desity increases the grain yeild, protein yeild and hectoliter weight and decreases grain protein contant and wet and dry gluten weight.