نقش كنشگران اجتماعي در جنبش مشروطيت با رويكرد هانس تاك

The role of social activists in constitutional movement based on Hans Tak Approach

جنبش هاي اجتماعي به عنوان يكي ازمهم ترين كنش هاي جمعي جهت تحقق خواسته ها و مطالبات-شان به طراحي گفتمان ها، آرمان ها، ايده هايي مي پردازند كه تحقق آن ها گاه مستلزم تغيير در ساختارهاي نظام اجتماعي و ايجاد اصلاحات، در جامعه و خرده نظام هاي آن است. يكي از مهم ترين اجزا جنبش هاي اجتماعي از نظر هانس تاك،كنشگران و نيروهاي اجتماعي است كه مطالبات و تقاضاهاي نوظهور زمينه برانگيختگي آن ها را فراهم ساخته و لذا جهت تحقق آن ها با ديگر گروه هاي اجتماعي همنوا شده و نهايتاً جنبش هاي اجتماعي را شكل مي دهند. اين نيروها وكنشگران در سه گروه رهبران به عنوان كساني كه به تدوين و طراحي ايديولوژي مي پردازند، توزيع كنندگان كه ايديولوژي جنبش را از رهبران به گروه ها ولايه هاي ديگر انتقال مي دهند و پيروان و حاميان كه باحضور آن ها، جنبش گسترده شده وعملاً به مرحله اجرا در مي آيد، قرار مي گيرند. جنبش مشروطيت ايران از مهم ترين جنبش هاي اجتماعي سده هاي اخير است كه مدل تاك در زمينه اهميت تاريخي نقش كنشگران اجتماعي در جنبش هاي اجتماعي و تاثيري كه در ايجاد، گسترش و همگاني كردن آن دارند، در آن قابل بازبيني است. در اين جنبش رهبران گروه هايي نظير روشنفكران متجدد و نوگرا و نيزعلما و مجتهدين مذهبي كه قرايت نويني از دين داشتند، را دربر مي گيرد. توزيع كنندگان جنبش ازاصحاب رسانه، روزنامه نگاران، خطبا و وعاظ واصناف و بازرگانان عمده تشكيل شده و نيز حاميان و پيروان جنبش لايه هاي مختلف جامعه از جمله زنان، جوانان، ايلات و اصناف خرده پا را در بر مي گيرد. بازبيني اين الگو درجنبش هاي اجتماعي با توجه به تاكيدي كه بر نقش نيروهاي اجتماعي دارد مي تواند بعنوان الگويي براي بررسي چگونگي پيروزي يا عقيم ماندن جنبش هاي اجتماعي مورد استفاده قرار گيرد. تحقيق حاضر از نوع تحقيقات كيفي است كه با استفاده از روش تاريخي و بهره-گيري از منابع كتابخانه اي و الكترونيكي به گردآوري مطالب پرداخته است.

Social movements as one of the most important collective actions in order to response to their new needs and demands design dialogues, purposes and ideals which requires change in the structure of social systems. According to Hans Tak one of the most important components of social movement is actors and social forces which new demands caused them to come to existence and in order to provide them; they coordinate with other community groups and social movements and form social movements. These forces and actors divided into three groups of leaders: those who engage in the development and distribution of the ideology to other groups and layers and their followers and supporters. Constitutional Movement in Iran during the Qajar era is one the most important social movements of recent century that such talk on the role and impact of social actors and the historical significance of their presence in these three sectors are verified. Developers of movement are leaders of groups such as Modernist intellectuals and religious Mojtaheds. Distributors of movement are media, journalists, orators, preachers, shopkeepers, traders, and also, supporters and adherents that are primarily made up of different layers of society, include women, youth and small businesses. This pattern can be reviewed with emphasis on the role of the social forces as a model to evaluate the success or failure of social movements. The research was based on library and electronic research methods.