اثر تراكم بذر بر عملكرد و اجزا آن در سه رقم جو ديم

The effect of plant density on yield and its components in three rain fed barley cultivars

به منظور تعيين مناسب ترين تراكم بذر ارقام جو ديم آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي سه رقم جو ديم (ايذه، ماهور و دوپر محلي) و پنج تراكم بذر(400،300،200،100 و500 دانه در متر مربع) بودند. اين آزمايش در سال زراعي 86-1385 در مركز تحقيقات كشاورزي خرم آباد اجرا گرديد. در اين آزمايش همبستگي بين صفات مورد بررسي و صفاتي كه بيشترين تاثير را بر عملكرد دانه داشتند تعيين شد. در ادامه اثرات مستقيم و غير مستقيم صفات با عملكرد دانه مورد بررسي قرار گرفت. طبق نتايج به دست آمده اثر ساده رقم و اثر متقابل رقم و تراكم بر عملكرد دانه معني دار شدند اما تراكم هاي مختلف بذر از نظر عملكرد دانه با يكديگر اختلاف معني داري نداشتند. رقم ماهور در تراكم 100 دانه در متر مربع بيشترين عملكرد دانه(6633 كيلو گرم در هكتار) را توليد نمود. بر اساس نتايج همبستگي صفات، عملكرد دانه با صفات عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، عملكرد كاه، وزن هكتوليتر و تعداد سنبله در متر مربع همبستگي مثبت و معني دار و با طول برگ پرچم و سرعت پرشدن دانه همبستگي منفي و معني دار داشت. تجزيه رگرسيون گام به گام نشان داد كه چهار صفت وزن هكتوليتر، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح موثرترين صفات تعيين كننده عملكرد دانه بوده اند. نتايج تجزيه عليت نشان داد كه در بين صفات مذكور تعداد سنبله در واحد سطح(**48/1=r) و تعداد دانه در سنبله(**40/1=r) به ترتيب بيشترين اثر مستقيم و مثبت را بر عملكرد دانه داشته اند. با توجه به نتايج به دست آمده تراكم 300 دانه در متر مربع براي ارقام جو مورد بررسي در شرايط ديم قابل توصيه مي باشد.

An experiment was conducted to determine the effect of five plants densities (100,200,300,400 and 500 grain m-2) on yield and its components in three rain fed barley cultivars (Ezeh, Mahor and Dopar). A factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in agricultural research center of khorramabad city in the east of Iran (in 2006-2007). In this experiment the correlation between traits and the traits that had the greatest effect on grain yield was determined. Direct and indirect effects on yield traits were analyzed. The results showed that there was significant difference among cultivars in term of grain yield and interaction effect of cultivars and plant densities on grain yield was significant among different plant densities were not significant differences. Mahor cultivar in 100 grain m-2 treatment had the highest grain yield (6633 kg ha-1). The correlation coefficient between grain yield and biological yield, straw yield, Harvest index, hectoliter weight and numbers of spike per square was positive and significant but correlation coefficient between grain yield and flag leaf length and grain filling rate was negative and significant. The results of path analysis indicated that four characteristics including hectoliter weight, thousand kernel weight, numbers of grain per spike and numbers of spikes per square were main yield components for grain yield. Based on the results of path analysis among studied characteristics there was the most direct effect among the number of spikes m-2 (r=1.48**) and number of grain spike-1 (r=1.40**) with grain yield. The results showed that 300 grain m-2 treatment for barley cultivars can be recommended in rain fed condition.