تاثير بقاياي گياهي و كود نيتروژن بر راندمان مصرف نيتروژن در توليد ذرت (Zea mays L.)

Effect of crop residue and nitrogen fertilizer on nitrogen use efficiency in corn (Zea mays L.) production

نيتروژن يكي از مهمترين عناصر مورد نياز براي توليد غلات در قسمت هاي مختلف كشور است. تاثير مخلوط كردن بقاياي گندم (Triticum aestivum L.)، شامل شاهد (0) ، 25 و 50 درصد بقاياي گياهي وكود نيتروژن شامل شاهد (0)، 150 و 300 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بر عملكرد و كارايي مصرف نيتروژن ذرت (Zea mays L.) در پژوهشي دو ساله (1389-1388) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز با استفاده از طرح كرت هاي يك بار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. با افزايش نيتروژن از 150 به 300 كيلوگرم در هكتار و افزايش بقاياي گياهي از 25 به 50 درصد، كارايي بازيافت ظاهري (RNE) و كارايي زراعي نيتروژن (ANE) كاهش يافت. كاربرد بيش از 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، مقدار هدر رفت نيتروژن را از 69 به 121 كيلوگرم در هكتار افزايش داد. در مقادير بالاتر از 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار افزايش كود رابطه اي خطي با شاخص برداشت نيتروژن داشت، اما اضافه كردن بيش از 50 درصد بقاياي گياهي تاثير معني داري بر اين شاخص نداشت. در اين پژوهش حداكثر عملكرد دانه با استفاده از 300 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 25 درصد اختلاط بقاياي گياهي بدست آمد. با توجه به نتايج بدست آمده، استفاده از 25 درصد بقاياي گياهي و150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به دليل عملكرد قابل قبول، كاهش هدر رفت نيتروژن و افزايش كارايي استفاده از نيتروژن بهتر از ساير تيمارها تشخيص داده شد.

Nitrogen is one of the most limiting nutrients for cereal production in many parts of Iran. The effects of crop residue incorporation [0 (control), 25 and 50% of wheat (Triticum aestivum L.)] and nitrogen (N) levels (0, 150, and 300 kg ha-1) on corn (Zea mays L.) grain yield and nitrogen use efficiency were investigated at Agricultural Research Station, Shiraz University, Shiraz, Iran for two years (2009-2010). The experiments were carried out as a split plot based on randomized complete blocks design with three replications. The results showed that with increasing nitrogen fertilizer (from 150 to 300 kg ha-1) and crop residues (from 25 to 50%), RNE (Recovery N Efficiency) and ANE (Agronomic N Efficiency) were reduced. Application of nitrogen more than 150 kg ha-1 increased the amount of nitrogen loss from 69 to 121 kg ha-1. There was a liner relationship between the amounts of nitrogen higher than 150 kg ha-1, and the NHI (Nitrogen Harvest Index), but adding more than 50 percent of crop residues caused no significant difference in the NHI. The maximum grain yield was obtained in plants treated with 300 kg N ha-1 and 25 percent of crop residues incorporation. According to results, the use of 25% of crop residue and 150 kg N ha-1 due to acceptable yield, reduce nitrogen loss and increase the efficiency of nitrogen better than other treatments.