وضعيت توسعه يافتگي و درجه برخورداري بخش بهداشت و درمان با استفاده از دو روش موريس و تاكسونومي عددي: مطالعه موردي شهرستان هاي استان كردستان

Development status and access to health care resources using numerical taxonomy and Morris Model: A case study

چكيده زمينه و هدف: يكي از فاكتورهاي اصلي توسعه در هر كشوري، ارتقا سطح سلامت در نتيجه توزيع عادلانه و دسترسي مناسب همه ي افراد به منابع بخش بهداشت و درمان مي باشد. هدف اين مطالعه شناخت وضعيت توسعه يافتگي و درجه برخورداري به خدمات بهداشت و درمان در شهرستانهاي استان كردستان با استفاده از دو روش موريس و تاكسونومي عددي مي باشد. روش بررسي: در يك مطالعه توصيفي همه شهرستانهاي استان كردستان (10 شهرستان) در سال 1390 از نظر شاخص هاي بهداشت و درمان مورد ارزيابي قرار گرفتند. اطلاعات مورد نياز در مورد 23 شاخص انتخابي بخش سلامت از سالنامه آماري استان كردستان در سال 1390 بدست آمد. همچنين براي سنجش وضعيت برخورداري از دو روش موريس و تاكسونومي عددي استفاده شد. يافته ها: ميزان ضريب توسعه يافتگي بر اساس مدل تاكسونومي عددي بين 877/0و 489/0 و بر اساس مدل موريس 278/0 و 753/0 متغير بود. بر اساس هر دو روش موريس و تاكسونومي عددي شهرستان سنندج توسعه يافته ترين، شهرستان هاي بانه، مريوان، بيجار، قروه، دهگلان، سقز، ديواندره و كامياران در حال توسعه و شهرستان سروآباد محروم ترين شهرستان از نظر توسعه يافتگي بخش بهداشت و درمان مي باشند. نتيجه گيري: نتايج مطالعه نشان داد كه شكاف زيادي در دسترسي به منابع بخش بهداشت و درمان بين شهرستانهاي استان كردستان وجود دارد. بنابراين پيشنهاد مي شود در تخصيص منابع و بودجه به وضعيت توسعه يافتگي هر شهرستان در راستاي افزايش عدالت در توزيع منابع بخش سلامت توجه شود. كليد واژه ها: توسعه يافتگي، بهداشت و درمان، دسترسي، تاكسونومي عددي، موريس

ABSTRACT Background and Aim:Promotion of health and access to healthcare resources are regarded as one of the main factors affecting the development of every country. This goal can be achieved as a result of fair distribution and proper access of individuals to healthcare resources. The aim of the current study was to evaluate the status of the development of Kurdistan province towns and access to healthcare resources, using numerical taxonomy and Morris Model. Material and Methods: This was a retrospective cross-sectional study and all towns of Kurdistan province (10 towns) were evaluated in regard to healthcare indices. Data concerning 23 health indices were obtained from statistical yearbook of Kurdistan province. Status of development was assessed by using numerical taxonomy and Morris model. Results: The score of development was 0.877 to 0.489 based on numerical taxonomy and 0.278to0.753,based on Morris model. Regarding development and access to health resources,Sanandaj and Sarvabad ranked as the first and last areas respectively. Conclusion: The results showed that, regarding health care resources, there is a high inequality among the towns of Kurdistan province. Therefore, allocation of resources in different parts of Kurdistan should be based on the degree of development of the towns in this province. Keywords: Development, Health care resources, Access, Numerical taxonomy, Morris model