فراواني ديسكوردنس تراكم استخواني ستون فقرات با گردن فمور و ارزيابي برخي عوامل موثر بر آن در زنان يائسه: نتايج مطالعه 11 ساله IROSTEOPs

PREVALENCE AND ASSOCIATED FACTORS OF T-SCORE DISCORDANCE BETWEEN LUMBAR SPINE AND FEMORAL NECK IN POSTMENOPAUSAL WOMEN: A 11-YEAR IROSTEOPS STUDY

مقدمه: ديسكوردنس (عدم توافق بين تراكم استخوان اندازه‌گيری شده در مناطق مختلف استخوانی می‌تواند در تصميم‌گيری پزشك برای شروع و يا عدم شروع درمان تاثيرگذار باشد. مطالعه حاضر به بررسی فراوانی ديسكوردنس ميان مقادير T-score اندازه‌گيری شده در ستون فقرات و گردن فمور و همچنين عوامل خطر آن در جمعيت زيادی از زنان يائسه ايرانی می‌پردازد. روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه مقطعی توصيفی- تحليلی براساس اطلاعات مطالعه IROSTEOPs به‌دست آمده از 8146 خانم يائسه كه در تهران از سال‌ 1380 تا 1390 به مركز سنجش تراكم استخوان بيمارستان شريعتی وابسته به دانشگاه علوم پزشـكی مراجعه نموده‌اند، می‌باشد. براساس دسته بندی تراكم استخوان افراد در گروه دارای ديسكوردنس جزيی و اساسی و بدون ديسكوردنس تقسيم بندی شدند و سپس عواملی كه ممكن بود در ايجاد اين ديسكوردنس نقش داشته باشند با استفاده از آزمون‌ آماری رگرسيون لجستيك تك و چند متغيره بررسی شدند. يافته‌ها: ديسكوردنس (عدم توافق ميان سطوح مختلف تراكم استخوانی در ستون فقرات و گردن فمور) در 3741 (9/45%) افراد مورد مطالعه وجود داشته و در مابقی كونكوردنس گزارش گرديد. آناليز رگرسيون لجستيك چند متغيره نشان داد كه سن بالا، حاملگی مكرر و نمايه توده بدنی (BMI) از مهمترين فاكتورهای خطر موثر در بروز ديسكوردنس بودند؛ اين در حاليست كه مصرف هورمون جايگزينی در بروز ديسكوردنس اثر محافظتی داشتند. نتيجه گيری: با توجه به نتايج اين مطالعه به نظر می‌رسد برای جمعيت ايرانی بخصوص زنان يائسه همچنان سنجش تراكم استخوانی در دو سايت مختلف ضروری است.

Background: Discordance (the presence of different categories of T scores in two skeletal sites of a single patient) can affect the physician’s decision to start medication or not. The present study was therefore conducted to assess the prevalence of T-score discordance between spine and femoral neck as well as its risk factors in a group of postmenopausal Iranian women. Methods: The present analytical cross sectional research was conducted based on the results of IROSTEOPs study on 8146 postmenopausal women referred to the bone mineral density (BMD) center of Shariati Hospital affiliated to Tehran University of Medical Sciences between 2000 and 2011. Based on their BMD results, the patients were categorized into three groups: Concordance and Minor and Major discordance. The factors affecting the risk of developing discordance was then studied through uni/and multivariate logistic regression. Results: Discordance between spine and femoral neck was reported in 3741 (45.9%) of the participants. Multivariate logistic regression revealed that older age, higher number of pregnancies and higher body mass index (BMI) are the main risk factors for T-score discordance at the studied sites. The use of hormonal replacement therapy (HRT) on the other hand played a protective role. Conclusion: It could be concluded that performing BMD at two different sites is necessary for the Iranian population, particularly postmenopausal women.