نمود تكنيك‌هاي طنز در ساختار پيرنگ داستان‌هاي «فرهاد حسن‌زاده»

Satire Techniques Representations in Theme Structure of “Farhad Hasan Zadeʹʹs” Stories

«فرهاد حسن‌زاده» (متولد 1341)، يكي از نويسندگان طنزپردازي است كه بسياري از آثارش در حيطه ادبيات كودكان و نوجوانان است. داستان‌هاي طنز حسن‌زاده بيشتر برگرفته از واقعيت‌هاي جامعه با درون مايه‌هاي اجتماعي است كه در آن با ديدگاهي انتقادي اما ملايم، به بازتاب مسايل و مشكلات اجتماعي مي‌پردازد. او در داستان‌هاي طنزآميزش از انواع تكنيك‌هاي طنز استفاده مي‌كند كه بيانگر تسلط وي بر شيوه‌ها و الگوهاي رايج طنزپردازي است. اين مقاله با بررسي سه مجموعه داستان از آثار فرهاد حسن‌زاده، در دو بخش به كندوكاوي در شيوه‌هاي طنزپردازي وي مي‌پردازد. بخش نخست اين مقاله به معرفي تنوع تكنيك‌هاي طنز در اين داستان‌ها مي‌پردازد و در بخش دوم، نمود و بسامد اين تكنيك‌ها در قسمت‌هاي مختلف پيرنگ داستان‌ها بررسي مي‌شود. بر اساس يافته‌هاي اين مقاله، تكنيك‌هاي طنزي كه حسن‌زاده در داستان‌هاي خود به كار مي‌برد، هر چند بر عناصر داستان مانند فضا، شخصيت پردازي، لحن، سبك، زبان و... تاثيرگذار است، نمود آشكار اين تكنيك‌ها در ساختار پيرنگ داستان‌هاي وي است. اين تكنيك‌ها با نمود در قسمت‌هاي مختلف پيرنگ (شروع، ناپايداري، گسترش، نقطه اوج، گره گشايي، پايان) در خط سير روايت داستان قرار مي‌گيرند و در جاهايي چون نقطه اوج و پايان، جز بدنه طرح مي‌شوند. در اين ميان با بررسي بسامد نمود اين تكنيك‌ها در قسمت‌هاي مختلف پيرنگ، اين نتايج به دست مي‌آيد كه در ميان قسمت‌هاي مختلف پيرنگ داستان‌ها، «شروع» و «گسترش» بسامد و تنوع بيشتري از تكنيك‌هاي طنز دارد و در قسمت «پايان» داستان‌ها نيز تكنيك «غافل گيري» و «چرخش طنزآميز» بيشترين بسامد را دارد. هدف اين مقاله، تحليل اين يافته‌ها و تبيين رابطه ميان اين تكنيك‌ها با ساختار پيرنگ داستان‌هاي حسن‌زاده با روشي توصيفي- تحليلي است كه در آن از ارايه داده‌هاي آماري، جدول و نمودار نيز استفاده شده است.

Farhad Hasan Zade (Born in 1341/1962) is one of the satirists whose works are mostly within the domain of Children and Adolescent Literature. His satire stories are mainly taken from social realities enriched with social themes and a moderate criticism and represent social affairs and problems. He uses satire techniques in these stories which show his mastery on common methods and patterns of satire writing. The article reviews three story collections by Farhad Hasan Zade and investigates his methods in satire writing. First section of the article introduces satire techniques in these stories and second section reviews the representation and frequency of these techniques in different parts of stories’ themes. Based on findings of this article, although Hasan Zade’s satire techniques impact on story elements like space, characterization, tone, style, language and so on, the representations of these techniques are obvious in structure of stories’ themes. These techniques are located in narration flow of stories by being present in different parts of theme (start, inconstancy, expansion, climax point, problem solving and end); they are parts of story body in climax and end points. Reviewing the frequency of representation of these techniques in different parts of theme, we may come to these conclusions: “start” and “expansion” in different parts of stories’ theme have more variety and frequency than satire techniques and in “end” point of story “raid” and “satire turn” techniques have more frequencies. The article reviews these findings and explains the relation between these techniques and structure of themes in Hasan Zade stories with descriptive-analytic method in which statistical data, tables and charts were used too.