اثر بخشي درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي بر كيفيت زندگي بيماران ديابتي نوع دو

THE EFFECTIVENESS OF MINDFULNESS-BASED COGNITIVE THERAPY ON QUALITY-OF-LIFE IN OUTPATIENTS WITH DIABETES

مقدمه: ديابت يكی از شايع‌ترين و پر هزينه‌ترين بيماری‌های مزمن است كه محدوديت‌های زيادی در فعاليت‌های بيمار ايجاد می‌كند. عدم پذيرش بيماری، حساس شدن به نوسانات قندخون و نشانه‌های جسمی، محدوديت‌های غذايی و ميزان فعاليت از عوامل برانگيزنده مشكلات روانشناختی در بيماران مبتلا به ديابت می‌باشد. پايين بودن سطوح سلامت هيجانی‌، بيمار را به نتايج نامطلوب ديگری همچون كاهش كيفيت زندگی، كنترل متابوليك نامطلوب و افزايش نرخ مرگ و مير سوق می‌دهد. درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی به‌واسطه اين كه به هر دو بعد جسمانی و روانی می‌پردازند دارای اثربخشی بالايی برای درمان برخی اختلالات بالينی و بيماری‌های جسمانی گزارش شده است. هدف ما از اين مطالعه تعيين اثربخشی درمان‌ شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود كيفيت زندگی بيماران ديابتی نوع دو مراجعه كننده به درمانگاه مطهری شيراز بود. روش‌ها: اين پژوهش يك تحقيق آزمايشی بر اساس طرح گروه آزمايش و كنترل با پيش آزمون و پس آزمون بود. 42 زن و مرد مبتلا به ديابت نوع دو با تحصيلات حداقل ديپلم انتخاب و بعد از همتاسازی از نظر سن و جنس به‌طور تصادفی در دو گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. از هر دو گروه با استفاده از پرسشنامه "وار و شربورن" )36- (SFپيش آزمون به عمل آمد. گروه آزمايش به‌مدت 8 جلسه 2 ساعته تحت آموزش درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفت. سپس از هر دو گروه پس آزمون به‌عمل آمد. اطلاعات به‌دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 به روش‌های تحليل كواريانس تك متغيره و چند متغيره مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين نمره كلی كيفيت زندگی در گروه آزمايش (99/74) بيشتر از گروه گواه (64/45) در پس آزمون و مقدار F در سطح معنا دار(0001/0P≤)، معنادار بود. بين دو گروه آزمايش و كنترل از نظر ميانگين كليه ابعاد كيفيت زندگی تفاوت معنی‌دار بود و ميانگين كليه ابعاد كيفيت زندگی در گروه آزمايش نسبت به گروه كنترل افزايش يافته بود. نتيجه‌گيری: بر اساس نتايج، درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود كيفيت زندگی كلی و ابعاد جسمانی و روانی مؤثر می‌باشد.

Background: Diabetes Mellitus is one of the most common and expensive chronic disorders, which produce lots of limitation in patientsʹ activities. The aim of this study was to determine the effectiveness of Mindfulness – Based Cognitive Therapy ( MBCT) in improving the Quality of Life in outpatient with type 2 Diabetes Mellitus. Methods: In this experimental research, 42 outpatients with type 2 diabetes were selected and matched according to age and sex. Then patients were assigned randomly to experimental and control group. Ware & Sherbourne quality of life questionnaire was performed for both groups in pre-test and post-test sessions. The experimental group participated in 8 sessions of MBCT course which was held once a week and each session lasted for 2 hours. Univariate and multivariate analysis of covariance (with controlling for pre-test scores) were applied to data. Results: There was significant difference between experimental and control groups in post test scores of quality of life and all of its scales. Experimental group acquired higher scores. Conclusion: The results of this study revealed that MBCT can improve the quality of life in diabetic patients.