جلوه هاي گرايش به نظم عمومي در مقررات قصاص نفس در قانون مجازات اسلامي

Dimensions of Tendency toward the Public Order about the Provisions of Retaliation in the Penal Code (2014)

با توجه به ارتباط نزديك مسايل جزايي با مقوله حفظ نظم و امنيت عمومي جامعه از يكسو و نيز وجود ديدگاه هاي متفاوت فقهي در اكثر موضوعات جزايي در ميان فقها از سوي ديگر، كيفيت انتخاب رويكرد فقهي مورد پسند مقنن از اهميت بسيار برخوردار شده اس ت. انتخاب آگاهانه مقنن نسبت به فتاوي تامينكننده امنيت عمومي در مقررات ناظر بر قصاص نفس در قانون مجازات جديد، بسيار ملموس و آشكار است. در اين مقاله به تبيين جلوه هايي از اين رويكرد مقنن به مانند جرم انگاري قتل مهدورالدم، حمايت كيفري از تمام بزه ديدگان قتل، پذيرش درخواست ديه از سوي اوليا دم، بدون رضايت قاتل، توسعه ضمان بيت المال جهت جلوگيري سو استفاده برخي مجرمين، جرم انگاري قتل قاتل توسط اوليا دم بدون اذن دادگاه و نيز پذيرش عمد يبودن قتل ناشي از اشتباه در شخصيت پرداخته شده است. جلوه هايي كه م يتواند از ي كسو نشان از افزايش اهميت حفظ نظم و امنيت عمومي از سوي قانونگذار تلقي شود و از سوي ديگر، اين اميد را در جامعه حقوقي روزافزون كند كه ترجيح ديدگاه هاي فقهي، تامي نكنند ه امنيت عمومي از سوي مقنن، در هنگام تدوين ساير مقررات جزايي بهمثابه يك روش عام مورد پذيرش واقع شود.

According to the close relations between criminal issues and public security and order in one hand and different opinions in Islamic Law in the most of criminal matters on the other hand, adopting the proper approach by the legislator has been greatly taken into consideration. Wise choice of Fatwa (religious doctrines) which provide public security in the provisions of retaliation in the new penal code by the legislator is clearly visible and obvious. This essay tried to express some appearances of legislator’s approach such as: criminalization of killing a person who is supposed to be killed according to the law (deserving death), criminal protection of victims of murder, acceptance of blood money by avenger of the blood without the murderer’s consent, developing the guarantees of debts to treasury for prevention of its misuse by criminals, criminalization of killing the murderer by avenger of the blood without the court permission, and the considering the killing by mistake in victim’s personality as murder. These aspects may show increase of importance of public security by the legislator. It also increases the hope among the law scholars that preference of Islamic law opinions providing the public security by legislator is accepted as a general method which can be taken into account during the enactment of other criminal provisions.