رابطه الگوهاي غذايي و غلظت سرمي كورتيزول در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

THE ASSOCIATION OF DIETARY PATTERNS WITH SERUM CORTISOL IN TYPE 2 DIABETIC PATIENTS

مقدمه: استرس فيزيولوژيك ممكن است غذا خوردن را تحت تأثير قرار دهد و نوع غذای دريافتی ممكن است سطح استرس فيزيولوژيك را تغيير دهد. با توجه به گزارشاتی مبنی بر بالا بودن سطح كورتيزول سرم به‌عنوان بيوماركر استرس در بيماران ديابتی، هدف از اين مطالعه بررسی رابطه الگوهای غذايی و غلظت سرمی كورتيزول در بيماران ديابتی نوع دو می‌باشد. روش‌ها: اين مطالعه در سال 1391 به‌صورت مقطعی توصيفی- تحليلی روی 241 بيمار مبتلا به ديابت نوع دو انجام شد. الگوهای غذايی عمده به روش تحليل عاملی به‌دست آمد. اندازه‌گيری غلظت سرمی كورتيزول در ساعت 8 صبح انجام شد. مقايسه سطح كورتيزول سرم بين سهك‌های الگوهای غذايی غالب با استفاده از آناليز كوراريانس با تعديل اثر متغيرهای مداخله‌گر و بررسی رابطه كورتيزول سرم و امتياز الگوهای غذايی با استفاده از آناليز رگرسيون خطی انجام شد. يافته‌ها: سه الگوی غذايی عمده (غربی، سالم و شبه سالم) شناسايی شد. هيچ‌يك از متغيرهای تن‌سنجی، سطح فعاليت فيزيكی، مدت زمان ابتلا به ديابت و قند خون ناشتا رابطه معنی‌داری با سطح كورتيزول سرمی نداشتند. پس از تعديل اثر عوامل مداخله‌گر، تفاوت آماری معنی‌داری ميان ميانگين غلظت سرمی كورتيزول در سهك‌های الگوهای غذايی و نيز بين غلظت كورتيزول و امتياز الگوهای غذايی مشاهده نشد. ميانگين سطـح كورتيزول سـرمی در جمـعيت مـورد بـررسی nmol/L 10/5±95/12 و در محدوده نرمال بود. نتيجه‌گيری: اين مطالعه نشان داد كه در بيماران ديابتی نوع دو، كورتيزول سرم با ميزان پيروی از الگوهای غذايی غربی، سالم و شبه سالم رابطه‌ای ندارد.

Background: Physiological stress may affect eating habits and also foods intake may alter the physiological stress. According to the reports of high levels of serum cortisol as a stress biomarker in type 2 diabetic patients; the aim of this study was to investigate the relationship between dietary patterns and serum cortisol concentration in type 2 diabetic patents. Methods: This cross-sectional study was conducted on 241 type 2 diabetic patients in 2013. Major dietary patterns were obtained by factor analysis. Serum cortisol was measured at 8 am. Serum cortisol level was compared among tertiles of dietary patterns using ANCOVA adjusted for confounders (age, sex, BMI, and fasting blood glucose). Linear regression analysis was performed to assess the association between serum cortisol and scores of dietary patterns. Results: Three major dietary patterns were identified as Western, healthy and healthy like. None of the variables age, waist circumference, body mass index, physical activity level, duration of diabetes and fasting blood glucose was significantly associated with serum cortisol. After adjustment for confounders, no statistically significant difference was found in mean serum cortisol among tertiles of dietary patterns or no statistically significant association between serum cortisol and dietary patterns scores. Mean serum cortisol was 12.95±5.10 nmol/L which was in normal range. Conclusion: This study showed that in type 2 diabetic patients, normal levels of serum cortisol were not associated with the adherence to Western, Healthy and Healthy like dietary patterns.