نسبت تجربه ديني با تجربه اخلاقي از ديدگاه شهيد مطهري

The Relationship between Religious Experience and Ethical Experience from Martyr Motahari’s Viewpoint

مساله نسبت تجربه ديني با تجربه اخلاقي (وحدت، اتحاد، تمايز، تباين، تعاند يا...) در عين حال كه با مساله نسبت ميان دين و اخلاق مرتبط است، با آن يكي نيست. از اين رو، مي‌توان اخلاق را مستقل از دين دانست و در عين حال تجربه ديني و تجربه اخلاقي را واحد يا متحد به شمار آورد. در اين مقاله تلاش شده با تحليل و بررسي ديدگاه‌هاي شهيد مطهري درباره موضوعاتي از قبيل دين، ايمان، پرستش، ارزش اخلاقي و به‌ويژه نظريه اخلاقي برگزيده ايشان (اخلاق به مثابه پرستش) پاسخ ايشان به پرسش يادشده به دست آيد و نشان داده شود كه از نظر ايشان «هر تجربه اخلاقي نابي همواره تجربه‌اي ديني است و با آن اتحاد دارد، و نه‌تنها منفك از آن نيست بلكه متمايز از آن نيز نمي‌باشد».

The issue of the relationship between religious experience and ethical experience (monotheism, unity, distinction, divergence, and animosity, etc.) is related to the issue of the relationship between religion and ethics but it is not exactly the same. Therefore, we can consider ethics completely independent of religion and at the same time regard the religious experience and ethical experience as one concept. This article aims at investigating Martyr Motahari’s answer to this question by analyzing his viewpoints on issues like religion, faith, worship; moral values specially his selected moral theory (ethics as the act of worship). It is also shown that in his eye “every fine ethical experience is always a religious experience and is in unity of it at the same qualities neither separated nor distinguished from it.”