بررسي تطبيقي تربيت عقلاني در قرآن مجيدبا طبقه بندي اهداف تربيتي در حيطه شناختي

عقل در مباني انديشه اسلامي جايگاهي بس رفيع دارد، به گونه اي كه از آن به عنوان حجت باطني در مقابل حجت ظاهري و انبيا ‌ ياد شده است. انسان سعادتمند ، فردي است ، عاقل و اعمالش سنجيده و در قلمرو عقل است ، به گونه اي كه از تمام جلوه ها و قواي فكري و استعدادها ي خويش بهره مي گيرد و در مقام شناخت امكان بيشتري براي عقل ورزي دارد . بر اين اساس ، اين سوال ايجاد مي گردد كه در كتاب آسماني ، قرآن مجيد در رابطه با تربيت عقلاني به چه نكاتي اشاره شده است؟ در اين پژوهش سعي شده است ضمن بررسي تربيت عقلاني در آيات قرآن مجيد ، آيات الهي را با طبقه بندي اهداف تربيتي در حيطه شناختي(دانش ، درك و فهم ، كاربرد...)بررسي تطبيقي نمود.هدف از انجام اين پژوهش تدبر در آيات الهي و استخراج آياتي كه بر تربيت عقلاني تاكيد دارد و طبقه بندي آيات براساس طبقه بندي اهداف تربيتي در حيطه شناختي است. با توجه به عنوان پژوهش و اهدافي كه محقق در نظر براي رسيدن به نتايج مطلوب با توجه به عنوان پژوهش و اهدافي كه محقق در نظر دارد ، نوع تحقيق كاربردي و شيوه انجام گرفتن آن توصيفي است و محقق با رجوع به اسناد و مدارك در صدد يافتن پاسخ مناسب براي سوالات تحقيق مي باشد. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه: - در كتاب آسماني قرآن مجيد در مجموع 80 آيه به دستيابي به تربيت عقلاني پرداخته است. 17 آيه از آيات مطرح شده معادل 25/21درصد از آياتي كه به تربيت عقلاني پرداخته اند ، به هشدار و ايجاد انگيزه براي ورود به زندگي عقلاني ،61آيه معادل25/76درصد از آياتي كه به تربيت عقلاني پرداخته اند، به مراحل شگل گيري و انواع اهداف تربيت عقلاني و 2 آيه معادل5/2درصد از آياتي كه به نربيت عقلاني پرداخته اند ،به آخرين حد از تربيت عقلاني توجه داشته اند. -در تطبيق به عمل آمده؛36/9 درصد از آيات الهي بر اولين سطح حيطه شناختي(دانش)، 41/21درصد از آيات الهي بر دومين سطح از حيطه شناختي(درك و فهم) ،95/22درصد از آيات الهي بر سومين سطح از حيطه شناختي(كاربرد)، 72/19درصد از آيات الهي بر چهارمين سطح از حيطه شناختي(تجزيه و تحليل)، 23/8درصد از آيات الهي بر پنجمين سطح از حيطه شناختي(تركيب) و 33/18درصد از آيات الهي بر ششمين سطح از حيطه شناختي(ارزشيابي)تاكيد دارد.همچنين آياتي از كلام الله مجيد وجود دارند كه به تربيت عقلاني پرداخته اند ولي خارج از سطوح شش گانه حيطه شناختي مي باشند.به عبارت ديگر 17 آيه از آيات الهي معادل 25/21درصد به آگاه سازي انسان وايجاد انگيزه براي دستيابي به تربيت عقلاني تاكيد دارد و 2 آيه معادل5/2درصد فراتر از طريقه بندي حيطه شناختي مي باشد. ب عبارت ديگر قرآن مجيد برا ي دستيابي به تربيت عقلاني، اهداف تربيت عقلاني را وسيع تر ،جامع تر و كامل تر عنوان نموده است و انسان با دستيابي به اين اهداف در زمينه تربيت عقلاني ،عاقل خواهد شد و تربيت عقلاني تحقق خواهد يافت. - در بررسي به عمل آمده از تربيت عقلاني در آيات ،اينگونه اثبات مي گردد كه قرآن محيد در تربيت عقلاني به بعد عاطفي را نيز در بر گرفته شده است ،اما بلوم در حيطه شناختي، تنها بر اهدافي تاكيد دارد كه به خردمندي پرداخته است ،به عبارت ديگر قرآن درياي بيكراني است كه به تمام مسايل به خوبي پرداخته و انسان با تدبر در آن و به كار بستن دستورات الهي، به فلاح و رستگاري دست خواهد يافت.