ساخت‌هاي معرفه‌ساز در لري بويراحمدي

Definiteness in Boirahmadi

لري بويراحمدي از گويش‌هاي جنوب غربي ايران است و در كنار بختياري و لري لرستاني سه گونه اصلي از گويش‌هاي لري را تشكيل مي‌دهند. بويراحمدي ساخت‌هاي متنوع و جالبي براي معرفه‌كردن دارد. در اين مقاله ساخت‌هاي معرفه‌ساز در لري بويراحمدي بررسي شده و با برابر آنها در ديگر گونه‌هاي لري و نيز برخي از گويش‌هاي ايراني، به‌ويژه گويش‌هاي حوزه زاگرس، كه مشابه برخي از اين ساخت‌ها را دارند، مقايسه شده است. داده‌هاي بويراحمديِ اين تحقيق به صورت ضبط گفتار و ثبت آوانگاري گفتار دوازده نفر از گويشوران بويراحمدي از شهرستان مارگون و روستاهاي اطراف آن در استان كهگيلويه و بويراحمد در تابستان 1387 گردآوري شده است. نتايج نشان مي دهد كه لري بويراحمدي چهار ساختِ مختلفِ معرفه‌ساز دارد: پسوندهاي تكيه‌دار [–ku:] و [–u:] و تركيبي از صفت‌هاي اشاره [u:] «آن» و [i:] «اين» به همراه پسوندهاي تكيه‌دار [–vo] ، [–yo] و [–ho] براي معرفه‌كردنِ اسم به‌كار مي‌روند. پسوند تكيه‌دارِ [–i:] نيز براي معرفه‌كردنِ برخي قيدهاي زمان استفاده مي‌شود.

Boirahmadi is one of the so called Southwestern Iranian dialects and together with Bakhtiyari and Lorestani constitute the Lori dialects. This dialect has interesting structures for definiteness. This paper deals with definiteness in this dialect, and its counterpart in other Lori dialects, as well as some Iranian dialects of Zagros group which share some definiteness structures. The data for this study was collected by the author, in the summer of 2008, from the town of Mârg?n and its surrounding villages in Kohgiluye and Boirahmad state. In Boirahmadi dialect, definiteness is marked by stressed suffixes: –k? and –?; a combination of demonstrative adjective ? ‘this’ and ? ‘that’ with stressed suffixes: –vo, –yo, and –ho; and stressed suffix –? for some definite adverb of time.