فاطميان از منظر مورخان شرق جهان اسلام با تاكيد بر عراق از قرن چهارم تا هفتم هجري قمري

Fatimids in View of Historians in the East of world of Islam Emphasizing on Iraq from the 4th to 7th Century after hijrah

در تاريخ سده‌هاي ميانه، سرزمين هاي خلافت عباسي با جنبشي ديني، اجتماعي، فلسفي و سياسي روبه‌رو شدند كه از نظر قدرت سياسي رقيب دستگاه خلافت بغداد گرديد. اسماعيليان؛ يعني معتقدان به امامت اسماعيل بن جعفر?، پس از مبارزه‌اي طولاني در نقاط مختلف جهان اسلام، با تشكيل حكومت فاطميان در شمال آفريقا به سلطه سياسي دست يافتند و در سال 297 هجري به طور رسمي خلافت خود را آغاز كردند. اين مقاله با تكيه بر دركي از مفهوم عينيت تاريخي و با نقد دروني و بيرونيِ گزارش هاي مورخان ساكن سرزمين هاي شرقي خلافت عباسي را كه تحت سيطره سياسي و عقيدتي عباسيان بودند نشان داده است گرايش هاي سياسي و عقيدتي، مكان رشد و نمو و هويت فردي و خانوادگي مورخان بر گزارش هاي آنان از حكومت فاطميان تاثير گذاشته و باعث بدبيني عمومي نسبت به فاطميان شده است.

In the middle centuries, the territory of Abbasid caliphate encountered with religious, social, philosophical and political movement which made it a competitor for Bagdad caliphate in terms of political power. Ismaelits, the believers of imamate of Ismael Ibn e- Ja’far, following a long-lasting fight in the various points of the world of Islam, got politically dominant by developing Fatimid state in the north of Africa and in 297 after hijrah, they formally initiated their caliphate. Relying on the perception of the concept of historical objectivity as well as the internal and external criticism of the reports of historians resident in the eastern lands of Abbasid caliphate, this article illustrates that the political belief tendencies, the site of development as well as the individual and family identity of historians has affected on their reports in regard with Fatimid state and it has led to a public pessimism towards Fatimids.