مهلت معقول دادرسي در ديوان كيفري بين‌المللي و آرا دادگاه اروپايي حقوق بشر

The Reasonable Time of Trial in the International Criminal Court and the European Court of Human Rights Decisions

اجراي عدالت در مدت معقول از اصول اساسي دادرسي كيفري محسوب مي شود. مفهوم معقول بودن مهلت دادرسي آن است كه با صرف مدت زماني متعارف بتوان به پرونده رسيدگي كرده و از اين طريق عدالت را برقرار ساخت. اما تعيين اين‌كه چه مهلت زماني، متعارف و معقول است امر آساني نيست. در مقاله حاضر سه معيار نوعي (عيني) و ذهني (شخصي) و مختلط (بينابين) به‌عنوان محكي جهت تشخيص معقول بودن دوره دادرسي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته‌اند؛ بدين معنا كه در معيار عيني تاكيد بر تعيين مهلت دادرسي توسط مقنن است. در معيار ذهني اوضاع و احوال هر پرونده است كه مهلت معقول متناسب با آن پرونده را تعيين مي كند و مي‌تواند از پرونده‌اي به پرونده ديگر متفاوت باشد. سرانجام معيار مختلط از هر دو عامل فوق بهره مي گيرد. اصل مزبور در اساسنامه ديوان كيفري بين المللي و كنوانسيون اروپايي حقوق بشر هم به‌عنوان يك حق به‌ويژه نسبت به شاكي و هم به‌عنوان يك تكليف براي ديوان در نظر گرفته شده است. اهميت اين اصل موجب شده است كه علاوه بر نقض راي صادر شده -تا آن‌جا كه عدم رعايت آن به سلامت دادرسي ويا صحت آن خلل وارد سازد-حكم به جبران خسارت محكومٌ عليه داده شود.

The implementation of justice in a reasonable time is a fundamental principle of penal procedure. It is necessary to note that it is reasonableness can be considered as an important criterion in the fairness of the proceedings. The concept of reasonableness of trial time is that dealing with the case can be done within the reasonable period of time and by this way, justice can be satisfied. But determining what period of time, it is fair and reasonable, is not easy. In this paper, three criteria (objective) and subjective (personal) and mixed (intermediate) as a benchmark to determine the reasonableness of the trial period were analyzed. It means that hearing the deadline is set by the legislatorʹs emphasis on objective criteria. The subjective criteria is proportionate to the circumstances of each case that determines a reasonable deadline set according to the case, and can vary from case to case. Finally, the complex criterion makes benefit of both of the above mentioned factors. The mentioned principle has been considered in the statute of the International Criminal Court and the European Convention on Human Rights as a right, especially to plaintiff, and as a duty for International Criminal Court. The importance of this principle has caused that, in addition to breaking out the issued decision- as far as its noncompliance makes disrupt the safety or health of the procedure- compensation from the convicted should be ruled too.