بازشناسي مخاطب نامه‌ي31 نهج‌البلاغه با تحليل منابع، متن و تاريخ

Recognition of the Addressee of the 31st Letter of Nahj-ol-balagha by analyzing the sources, text and the history

نهج‌البلاغه به‌عنوان مشهورترين منبعي كه سخنان حضرت علي(ع) در آن گردآمده است، شامل نامه‌هايي است كه با اهداف مختلف به واليان، فرزندان و ساكنان شهرها نوشته‌اند. نامه‌اي كه بنا بر قول شريف رضي خطاب به امام حسن(ع) و پس از بازگشت اميرمومنان(ع) از نبرد صفين نوشته‌ شده است، به‌عنوان نامه‌ي سي‌ويكم اين كتاب شناخته مي‌شود. در اين پژوهش تلاش شده تا با تحليل متني، تاريخي و سندي و نيز بررسي منابعي كه سخنان آن امام همام را پيش و پس از سيدرضي نقل كرده‌اند، پژوهش جديدي راجع به مخاطب اين نامه صورت گيرد. در نتيجه، اين فرضيه مطرح و تقويت شده ‌است كه نه امام حسن(ع) بلكه فرزند ديگر امام علي(ع)، يعني محمد بن حنفيه، مخاطب نامه است. با قبول اين مطلب، برخي از برداشت‌ها از نامه‌ي31 نيازمند بازنگري خواهد بود و يكي از دلايل مخالفان شيعه در اعتقاد به عصمت امام، كه به اين نامه استناد كرده‌اند، ابطال خواهد شد.

Nahj-ol-balagha, as a most famous source of Sayings of Imam Ali (A.S.), includes letters that have been sent to his governors, children and residents of cities, with various purposes. A letter that is known as the 31st letter of the book, in Sharif al-Radi’s view, was written to Imam Hasan ibn Ali (A.S.) during return from Siffin. This Essay tries to present a new survey on its addressee by analysing texts, history and chain of Narratives, following a study of sources of his sayings before and after the Sharif al-Radi. As a result, the theory is strengthened that its real addressee is not Imam Hasan (A.S.), but the other son, Muhammad ibn Hanafiyyah. Accordingly, some perceptions of the 31st letter need to be reviewed and one of the main reasons of the opponents of the Infallibility of Imam, who claim so by referring to this letter, will be annulled.