آينده‌پژوهي، روندهاي خدمات فضاي مجازي ايران در فرايند تكنولوژيك جهاني شدن با روش دلفي

Futures Study of Iran’s Cyberspace Services Trends in the Technological Process of Globalization, Using Delphi Method

تحقيق حاضر با هدف مطالعه و رصد تغييرات آينده‌ي خدمات حوزه‌ي فناوري اطلاعات و ارتباطات از طريق آينده‌پژوهي و خدمات فضاي مجازي قابل ارايه در ايران در فرايند تكنولوژيك جهاني شدن اين كشور، انجام شده است. به همين منظور، ابتدا با روش مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي، روندهاي موثّر در آينده‌ي خدمات فضاي مجازي شناسايي گرديدند كه عبارتند: 1. اسناد بالادستي2. تشكيل مركز ملي فضاي مجازي ايران 3. تغييرات فرهنگي و اجتماعي در به‌كارگيري اينترنت 4. رشد زيرساختهاي فناوري و ابزارهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي5. گسترش سواد الكترونيكي 6. سهولت استفاده و كاربردپذيري خدمات فضاي مجازي 7. هزينه‌ي نسبتاً كم خدمات فضاي مجازي. در ادامه با استفاده از روش آينده‌پژوهي دلفي، آينده‌ي محتمل خدمات فضاي مجازي در قالب آينده‌‌ي مطلق، آينده‌ي موازي، آينده‌ي مكمل و آينده‌ي سايه‌اي، تعريف شد. بر اساس نتايج بدست آمده از بررسي ديدگاه‌هاي 18 نفر از صاحب نظران اين حوزه و نظر اجماعي خبرگان با توجه به روندهاي محيطي و محاطي بر آن در خصوص آينده‌هاي محتمل، ارايه‌ي موازي خدمات فضاي مجازي براي آينده‌ي ايران در افق 1404، با امتياز اجماعي 87.66،در اولويت اول قرار گرفت؛ همچنين آينده‌ي مطلوب خدمات فضاي مجازي در آينده‌ي ايران، ارايه‌ي موازي خدمات فضاي مجازي با امتياز اجماعي92.65 درصدي خبرگان، تعيين گرديد. با توجه به اين آينده نگري، توصيه مي‌شود سازمان‌هاي تصميم گير در اين خصوص مانند سازمان فضاي مجازي و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، موارد فوق را در سناريوها و اولويت‌هاي برنامه‌ريزي خود، مدنظر قرار دهند.

This research aims at studying future trends in information technology and communications through futures study and cyberspace services presentable in Iran in its technological globalization process. To this end, through library research and documentary studies, effective trends in the future of cyberspace services were identified which include: 1. Upstream documents, 2. Establishing Iran’s national center for cyberspace, 3. Cultural and social changes in the use of internet, 4. Development of technological infrastructure and modern information and communication tools, 5. E-literacy expansion, 6. Facilitating usage and applicability of cyberspace services, 7. Relatively low cost of cyberspace services. Employing Delphi method of futures studies, probable future of cyberspace services was defined within the frameworks of absolute future, parallel future, complementary future, and shadow future. Based on the results obtained from the analysis of 18 experts of the field and consensus view of the elites considering the surrounding trends regarding probable futures, parallel presentation of cyberspace services in the next 10 years with the score of 87.66 was regarded as the first priority. Furthermore, the optimal future of cyberspace services in Iran was decided by % 92.65 of the elites as offering parallel cyberspace services in the country. According to this futures study, it is recommended that decision making organizations such as the National Center for Cyberspace and Ministry of Communications and Information Technology take note of the above points in their scenarios and planning priorities.