تداعي معاني و انتقال مفاهيم شيعي در معماري آييني (مطالعه موردي سقانفارهاي آمل)

Association of Ideas and Conveying the Shiite Concepts to Ritual Architecture (A Case Study of Saghanfars in Amol City)

هدف پژوهش حاضر، واكاوي نحوه تداعي معاني و انتقال مفاهيم شيعي در سقانفارهاي آمل است. اين پژوهش، از نوع تحقيقات بنيادي و براساس ماهيت و روش از نوع توصيفي ‌ـ تحليلي است. داده‌هاي پژوهش، براساس مطالعات اسنادي، بررسي‌هاي ميداني و مصاحبه گردآوري و با روش كيفي تحليل شده است. به‌دليل شباهت‌هاي ساختاري، تزييني و عملكردي، ده نمونه از 30 سقانفار آمل (33% از كل نمونه‌ها)، براي پژوهش انتخاب شد. نتايج نشان مي‌دهد، براي تداعي معاني و انتقال مفاهيم شيعي در سقانفارها، از نمادهاي آييني استفاده فراواني شده است كه به‌گونه‌اي نغز، مفاهيم آييني، ملي و بومي كاربران را از بطن وجه تسميه، عملكرد، نقشمايه‌ها و اعداد نمادين، منعكس مي‌كند. در حقيقت، هنرمند شيعي با الهام از معماري بومي، تلفيق آن با نگرش‌هاي رايج و ريشه‌دار شيعي و استفاده هنرمندانه از نمادهاي متواتر آن، بستري براي نمايش مفاهيم و معاني آييني در سقانفارها فراهم نموده است.

The study aims at analyzing the association of ideas and conveyance of Shiite concepts to Saghanfars of Amol city. In terms of type, the study is a fundamental research and at the level of method it is an analytico-descriptive study. The data have been collected through documentary studies, surveys, and interviews and analyzed qualitatively. Because of structural, decorating and functional similarity, 10 samples among 30 Saghanfars of Amol city (%33 of all samples) were selected to be studied. The results reveal that for association of ideas and conveyance of Shiite concepts to the Saghanfars, religious symbols have frequently been used so that the religious, national and native concepts of the users have been reflected elegantly from the heart of appellation, function, motifs, and symbolic numbers. In fact, taking inspiration from domestic architecture, synthesizing it with regular and deeply rooted Shiite attitudes and using its frequent symbols artistically, the Shiite artist have paved the ground to exhibit the religious concepts and ideas in Saghanfars.