واكاوي ابعاد برنامه راهبردي براي توسعه پژوهش در سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي

Analysis of Strategic Plan Dimensions for Research Development in the Organization of Libraries, Museums and Documentation Center of Astan Quds Razavi

اين پژوهش درصدد بررسي و تحليل وضعيت موجود پژوهش سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي به‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين مراكز كتابخانه‌اي و آرشيوي ايران است. براي اين منظور، وضعيت موجود پژوهش اين سازمان از چهار بُعدِ برنامه راهبردي يعني نگرشي، سياست‌گذاري، مديريتي و نيروي انساني از ديدگاه كارشناسان ارشد اين سازمان مورد بررسي قرار گرفته است. اين پژوهش از نوع كاربردي است و با روش پيمايشي انجام شد. جامعه پژوهش دربرگيرنده كارشناسان ارشد سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي است كه تعدادشان در زمان انجام پژوهش (مرداد 1389) 34 نفر بود. براي گردآوري اطلاعات و نظرسنجي از افراد جامعه پژوهش، از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. داده‌هاي پژوهش نشان داد كه در مجموع، رضايت نسبي از برنامه‌هاي توسعه پژوهش (با توجه به 4 بعد نگرشي، سياست‌گذاري، مديريتي و نيروي انساني) در اين سازمان وجود دارد. از نظر نگرشي، وجود نگاه مثبت كارشناسان ارشد به مقوله پژوهش فرصت مغتنمي براي توسعه پژوهش است. همچنين، يافته‌ها نشان داد كه يكي از مهم‌ترين مشكلات و مسايل موجود در راه پژوهش در اين سازمان‌، ضعف در بُعد سياست‌گذاري است و نظرهاي اعلام‌شده در اين مورد نشان‌دهنده مشكلاتي است كه در زمينه بهبود عملكرد سياست پژوهشي در سازمان وجود دارد. همچنين، با وجود مسايل مديريتي كه در امر پژوهش در سازمان وجود داشته، رضايت نسبي كارشناسان ازكميت و كيفيت طرح‌هاي پژوهشي مي‌تواند نويدي براي امكان تغيير در ساختار پژوهشي باشد. با اين‌حال، در مورد برخي از مشكلات سازمان در زمينه پژوهش مي‌توان به كمبود بودجه پژوهشي و تعرفه‌هاي پايين پژوهشي، لزوم فراهم‌آوري تسهيلات و شرايط پژوهشي مناسب، لزوم تشويق پژوهشگران به انتخاب و اجراي طرح‌هاي پژوهشي، چالش‌هاي موجود در معرفي دستاوردهاي پژوهشي، ناكارآمدي ساختار اداري پژوهش، مشكلات مربوط به انتشار يافته‌هاي پژوهش و عدم اجراي آنها، عدم تخصيص امكانات و تجهيزات مناسب براي پيشبرد امور پژوهش و عدم وجود محيط مناسب براي توسعه پژوهش اشاره كرد. در رابطه با نيروي انسانيِ پژوهشگر نيز كارشناسان ارشد سازمان معتقدند كه سازمان در جذب پژوهشگران خارج سازماني و تعامل با ساير نهادها و موسسات پژوهشي آن‌گونه كه انتظار مي‌‌رود، موفق عمل نكرده است. همچنين، در رابطه با ارتقا كاركنان، نوعي نارضايتي از تاثيرگذاري كم پژوهش و فعاليت‌هاي پژوهشي در اين زمينه مشاهده مي‌شود؛ به‌ويژه با توجه به اين نكته كه برخي از سازمان‌هاي مشابه، پُست هييت علمي و امتيازات ويژه‌اي را براي پژوهشگران خود در نظر گرفته‌اند. نگاهي همه‌جانبه به پژوهش در سازمان‌ها و مراكز اطلاعاتي بزرگ در راستاي تدوين برنامه‌ راهبردي الزامي به ‌نظر مي‌رسد. به‌همين دليل، توجه به ابعاد چهارگانه نگرشي، سياست‌گذاري، مديريتي و نيروي انساني در تدوين برنامه راهبردي پژوهش به‌عنوان ابعاد مهم در توسعه پژوهش در اين سازمان‌ها پيشنهاد مي‌شود

The purpose of this research lies in analyzing strategic plan dimensions for research development in the Organization of Libraries, Museums and Documentation Center of Astan Quds Razavi. For this purpose, current status of research in the organization for four strategic development dimensions (attitude, policy, management, staffing) from the organizationʹs senior professionals views have been investigated. The method of this research is based on descriptive survey. 34 AQ organizationʹs senior professionals were selected as a sample. The tool for collecting the data was a questionnaire made by researchers. The data showed that there is a relative satisfaction of the research development programs (with regard to four dimensions: attitude, policy, management, staffing) in the AQ organization. The positive attitude of AQ organizationʹs senior professionals is an opportunity for research development. The data also showed that one of the more important challenges for AQ research development is a weakness in policy making dimension. Although there have been management issues in AQ organization research development, experts’ relative satisfaction of the quantity and quality of research projects could be promising for the possibility of changes in the research structure. However, some problems and challenges are: lack of research funding and low research fees, poor research facilities and conditions, necessity of encouraging researchers to select and implement appropriate research projects, challenges about research findings advertisement, research administrative structure ineffectiveness, problems related to the publication of research findings and their implementation, failure to allocate adequate facilities for the research advancement and the lack of a suitable environment for development in research. The findings also showed that there is a good level of satisfaction about AQ organization interaction with other research organizations and researchers. There is dissatisfaction about low impact of research activities in staff gradation.