مقايسه اثر بيهوش‌كنندگي عصاره سنبل‌الطيب (Valeriana officinalis)، بادرنجبويه (Melissa officinalis) و مريم‌گلي (Salvia officinalis) بر روي بچه‌ماهي كپور معمولي (Cyprinus carpio)

Comparison of anesthetic effects produced by extracts of Valeriana officinalis, Melissa officinalis and Salvia officinalis on common carp (Cyprinus carpio)

هدف از اين پژوهش، بررسي اثرات بيهوشي عصاره گياهان بادرنجبويه، سنبل‌الطيب و مريم‌گلي بر بچه‌ماهي كپور معمولي بود. عصاره گياهان بادرنجبويه و سنبل‌الطيب به روش ماسراسيون (غرق‌آبي) تهيه شد و عصاره گياه مريم‌گلي به‌صورت آماده از بازار خريداري و در غلظت‌هاي متفاوت روي بچه‌ماهي كپورمعمولي (Cyprinus carpio) با ميانگين طول كل 85/1±48/12 سانتي‌متر و ميانگين وزن 99/7±25/27 گرم آزمايش شد. از عصاره بادرنجبويه غلظت‌هاي 5/25، 51 و 5/76 گرم در ليتر، از عصاره سنبل‌الطيب غلظت‌هاي 15/4 و 81/6 گرم در ليتر و از گياه مريم‌گلي غلظت‌هاي 075/0، 125/0، 175/0 و 225/0 گرم در ليتر مورد استفاده قرار گرفت. فاكتورهاي فيزيكوشيميايي آب شامل دما، pH، شوري و سختي آب مورد استفاده به‌ترتيب 21، 7/6 و 02/1 درجه سانتي‌گراد (قسمت در هزار) و 651 (ميلي‌گرم كربنات كلسيم در ليتر) بود. آناليز آماري داده‌ها با استفاده از آناليز واريانس يك‌طرفه و مقايسه ميانگين‌ها با آزمون دانكن (05/0 > P) صورت گرفت. با مقايسه سنبل‌الطيب، بادرنجبويه و مريم‌گلي مي‌توان نتيجه گرفت كه اثر بيهوش‌كنندگي، در غلظت‌هاي كم مورد استفاده در هر 3 گياه، تفاوت معني‌داري داشته (05/0 > P) و در غلظت‌هاي بالاتر، روند معني‌دار كاهش مي‌يابد. كوتاه‌ترين زمان براي بيهوشي كامل در غلظت 225/0 گرم در ليتر مريم‌گلي با زمان 5/0±3/253 ثانيه و براي احياي كامل در غلظت 5/76 گرم در ليتر بادرنجبويه با زمان 30±210 ثانيه به‌دست آمد. همچنين بيش‌ترين زمان براي بيهوشي كامل در غلظت 5/25 گرم در ليتر بادرنجبويه با زمان 30±1170 ثانيه و بيش‌ترين زمان براي احياي كامل در غلظت 075/0 گرم در ليتر مريم‌گلي با زمان 51/3±3/490 ثانيه به‌دست آمد.

The purpose of this study was to evaluate the anesthetic effects of three plant extracts on common carp (Cyprinus carpio). Melissa officinalis and Valeriana officinalis extracts were prepared by the method of Maceration and Salvia officinalis extract was purchased from market. Different concentrations of those extracts were used on common carp with a mean total length of 12.48±1.85 cm and mean body weight of 27.25±7.99 g. Melissa officinalis concentrations were used 25.5, 51 and 76.5 g/l, Valeriana officinalis concentrations were used 4.15 and 6.81 g/l and Salvia officinalis concentrations were used 0.075, 0.125, 0.175 and 0.225 g/l. During the experiment, physicochemical factors including water temperature, pH, salinity and water hardness, were measured 21 oC, 6.7, 1.02 ppt and 651 mg CaCo3/lit, respectively. Statistical analysis of all data was performed using ANOVA and Duncan test was used for determining of significant differences between treatments (P < 0.05). Comparing of three extracts can be concluded that the application of low concentrations of all three extracts showed significant differences (P < 0.05) and at higher concentrations, the significant trend is reduced. The shortest time to complete anesthesia was 253.3±0.5 seconds in concentrations of 0.225 g/l of Salvia officinalis and for full recovery was 210±30 seconds in concentration of 76.5 g/l of Melissa officinalis. The maximum time for full anesthetic was 1170±30 seconds in concentration of 25.5 g/l of Melissa officinalis and maximum time for full recovery was 490.3±3.51 seconds in concentration of 0.075 g/l of Salvia officinalis.