سبك‎هاي انگيزش و پيشرفت تحصيلي: نقش واسطه‎اي خودپنداشت تحصيلي

Motivational Styles and Academic Achievement: The Mediating Role of Academic Self-Concept

هدف پژوهش حاضر تعيين نقش واسطه‎اي خودپنداشت تحصيلي در رابطه بين سبك‎هاي انگيزش و پيشرفت تحصيلي بود. 140 دانش‎آموز دختر سال سوم دبيرستان رشته تجربي شهر تهران به صورت نمونه‎برداري چندمرحله‎اي انتخاب شدند و به مقياس انگيزش تحصيلي (AMS، والرند و ديگران، 1992) و مقياس خودپنداره تحصيلي (دلاور، 1373) پاسخ دادند. پيشرفت تحصيلي دانش‎آموزان نيز بر اساس ميانگين نمره‎هاي پايان ترم سه درس زيست‎شناسي، فيزيك و شيمي مشخص شد. نتايج پژوهش نشان دادند خودپنداشت تحصيلي با انگيزش دروني و پيشرفت تحصيلي رابطه مثبت معنادار دارد. نتايج تحليل مسير نيز نشان دادند اثر مستقيم خودپنداشت بر پيشرفت تحصيلي معنادار بود امّا اثر غيرمستقيم متغيرهاي انگيزش بيروني، انگيزش دروني و بي‎انگيزشي تحصيلي بر پيشرفت تحصيلي از طريق متغير واسطه‎اي خودپنداشت معنادار بود. بر اساس يافته‏هاي پژوهش حاضر مي‏توان نتيجه گرفت خودپنداشت تحصيلي به عنوان يك متغير واسطه‎اي در رابطه بين انگيزش تحصيلي و پيشرفت تحصيلي عمل مي‌كند.

The purpose of this study was to determine the mediating role of academic self-concept in the relationship between motivational styles and academic achievement. Based on correlational design, 140 Tehran senior secondary school female only students majoring in biology were selected by multistage random sampling and completed Academic Motivation Scale (AMS; Varelland et al., 1992) and Academic Self-Concept Scale (Delavare, 1994). Academic achievement was measured based on the mean of the final scores obtained in biology, physics and chemistry. The findings showed that academic self-concept was associated positively with intrinsic motivation and academic achievement. Furthermore, the results of path analysis showed the significance of the direct effect of academic self-concept on academic achievement while the indirect effect of extrinsic motivation, intrinsic motivation and amotivation on academic achievement was meaningful by the mediation of academic self-concept. Therfore, the mediating role of academic self-concept in the relationship between academic motivation and academic achievement was confirmed.