بررسي نقش معنايي بعضي از وندها در زبان كردي (گويش سوراني)

Semantic Contribution of Some Affixes in Kurdish language (Sorani Dialect)

در اين مقاله نقش معنايي بعضي از وندها و ستاك‌هاي حال و گذشته‌ي افعال ساده در گويش سوراني????????) يكي از گويش‌هاي عمده‌ي زبان كردي ‌ـ از ديدگاه نمود معنايي- واژي بررسي مي شود. در نظريه ي نمود معنايي- واژگاني وندها هم مانند ساير عناصر واژي داراي مشخّصه‌هاي معنايي، زيرمقوله‌ها، موضوع و اسكلت معنايي هستند و با استفاده از مشخّصه‌هاي معنايي‌[material] =]مادّه[، [dynamic]=]پويا[، [Location]=]مكان[، [وجرا]=[IEPS]، [مقيّد]= [B]و [ساختمند]= [CI] توصيف مي‌شوند و براي آنها اسكلت معنايي ارايه‌مي‌شود. سپس اسكلت‌ها در كنار هم قرار‌مي‌گيرند و موضوع وندها با يكي از موضوع‌هاي پايه از طريق اصل هم‌نمايه‌سازي با هم هم‌نمايه مي‌شوند و يك واحد معنايي مي‌سازند. با استفاده از اين ديدگاه نشان داده مي شود كه: نقش ستاك‌هاي حال در ساخت واژه‌هاي‌قاموسي بسيار بيشتر از نقش ستا‌ك‌هاي گذشته است، بعضي از وندها داراي اسكلت معنايي يكسان و در نتيجه داراي نقش معنايي يكسان هستند و تفاوت نمود آنها در واژه‌هاي‌قاموسي نو ناشي از عوامل ديگري است. همچنين روشن مي شود كه در اين گويش زبان كردي برخلاف انتظار، وندهايي وجود دارند كه داراي دو اسكلت معنايي هستند.

The present paper exploses the semantic contribution of some affixes and verb stems (past and present) in sorani, a majo dialect of Kurdish. In the lexical semantic representation framework, affixes, like other lexical items, have semantic features, subcategories, arguments and semantic skeletons. In this framework, lexical items, including affixes, are defined by the following semantic features: ‌[material],[dynamic], [Location], [IEPS], [B] and [CI] and semantic skeletons are represented for them. Then the skeletons are put together and the argument of the affix is co-indexed with one of the arguments of the base to make a semantic unit that refers to one element. Here are the conclusions gained based on the theory: the contribution of present stems of simple verbs to creating new lexemes is much more than the contribution of past stems? some affixes have the same semantic skeletons and as a result they make the same semantic contribution and their different representation in new lexemes is related to other factors? lastly, contrary to our expectation, there exist some affixes in Sorani that have two semantic skeletons.