مطالعه كاني‌ها در سنگ مادر و خاك حاصل از آن در جنگل‌هاي املش (استان گيلان)

Parent rock derived soils and Mineralogy in forests of Amlash (Guilan province)

به‌منظور شناسايي كاني در سنگ مادر شيل، توف، بازالت و خاك حاصل از آن‌ها، سه پروفيل در موقعيت پاي شيب در سه منطقه جنگلي املش در استان گيلان حفر شد. نتايج نشان داد كه در شيل، كاني‌هاي پيروكسن، بيوتيت، فلدسپار و كاني‌هاي رسي اسمكتايت وجود داشت. مقدار زياد رس اسمكتايت در خاك، موجب ضعيف شدن زهكشي، كاهش رس انتقال‌يافته (ايلوويال) و افزايش پوسته رسي فشاري شد. در توف، كاني‌هاي پلاژيوكلاز سديم‌دار به مقدار زياد مشاهده شد، ولي در خاك‌هاي حاصل از آن، مقدار كاني‌هاي اسمكتايتي به‌دليل pH اسيدي، كم‌تر بوده در نتيجه رس‌هاي ايلوويال در عمق‌هاي زيرين بيش‌تر مشاهده شد. در بازالت، چون كاني‌هاي آهن و منيزيم‌دار پيروكسن، اوليوين و پلاژيوكلاز كلسيمي به مقدار بيش‌تر وجود داشته، هواديدگي بيش‌تر بوده و تشكيل كاني‌هاي رسي پدوژنيك به‌ويژه اسمكتيت بيش‌تر فراهم شد. با توجه به شرايط مناسب نفوذپذيري در سطح خاك بازالت، تجمع رس ايلوويال در افق‌هاي تحتاني قابل ملاحظه بوده است.

In order to identify the minerals in bedrocks of shale, tuff, basalt and soils derived from these rocks, three soil profiles were dug in footslope position in three forest lands of Guilan province. Based on results, pyroxene, biotite, feldspar and smectitic clay minerals were dominant in shale. Higher amount of smectite has resulted in decrease in soil drainage and illuvial clays as well as increase in stress cutan. In tuff, Na-plagioclase exists in higher amount. However there was lower smectite in soils derived from tuff due to acidic pH, so higher illuvial clay were observed in substratum. In basalt, weathering process was prominent, because there were higher amount of Ca-plagioclase and mafic minerals such as pyroxene and olivine, hence higher amount of clay mineral production especially smectite was provided. Well-permeability in surface soils of basalt was an important factor for remarkable illuvial clay accumulation in sub-surface soils.