تغييرپذيري هيدروگراف واحد حوزه آبخيز كسيليان در پايه‌هاي زماني بارش موثر متفاوت

Variability of main unit hydrograph components of Kasilian Watershed in different effective precipitation time bases

تهيه هيدروگراف‌هاي سيل در راستاي تامين اطلاعات پروژه‌هاي مهار سيلاب ضروري است. حال آن‌كه امكان دست‌يابي به اطلاعات دقيق سيلاب به‌دليل مشكلات اجرايي و نبود ايستگاه‌هاي هيدرومتري مناسب بسيار هزينه‌بر و مشكل است. در همين راستا تهيه و تحليل هيدروگراف‌هاي واحد يكي از شيوه‌هاي معمول و كارآ در مطالعات سيل در حوزه‌هاي آبخيز محسوب مي‌شود. از آن‌جايي‌كه اصولاً فرضيات حاكم بر تهيه و كاربرد هيدروگراف واحد تامين نمي‌شود، بنابراين بررسي تاثير فرضيات نام‌برده و به‌ويژه خطي بودن و ثبات زماني بر دقت هيدروگراف واحد حاصل داراي اهميت فراوان است. بر خلاف اهميت تغييرات زماني هيدروگراف واحد، مطالعات انگشت‌شماري در خصوص ارتباط تغييرات زماني هيدروگراف‌ها با تاكيد بر هيدروگراف واحد صورت گرفته است. به همين دليل اين پژوهش با هدف بررسي تغييرپذيري هيدروگراف واحد در پايه‌هاي زماني بارش موثر متفاوت با استفاده از تجزيه و تحليل هيدروگراف و هايتوگراف سيل‌هاي به وقوع پيوسته طي 33 سال گذشته در حوزه آبخيز كسيليان انجام پذيرفته است. نتايج پژوهش ضمن تاييد معني‌دار بودن اختلاف مولفه‌هاي مهم هيدروگراف‌هاي واحد با زمان بارش موثر يكسان بر تفاوت عملكرد هيدروگراف واحد با زمان‌هاي بارش موثر مختلف تاكيد داشت. به‌نحوي‌كه دامنه اختلاف مقادير دبي اوج، زمان پايه و زمان تا اوج هيدروگراف‌هاي معرف واحد 2 ساعته به‌دست آمده از ساير هيدروگراف‌هاي واحد 25/0 تا 6 ساعت به‌ترتيب در حدود 75/0 تا 281، 6 تا 36 و 0 تا 50 درصد به‌دست آمد.

The flood hydrographs preparation is essential in order to provide the necessary information to control flood projects. However, getting access to accurate flood information is too difficult and expensive due to practical problems and the lack of suitable hydrometric stations. In addition, providing and analyzing unit hydrograph is considered as a usual and useful method for flood studies in watershed scale. Since the theories of making and applying the unit hydrograph cannot be provided, the investigation on the effects of mentioned theories and especially linearity and time stability on the precision of derived unit hydrograph is important. In spite the importance of variability of unit hydrograph, there are a few studies in this field. Towards this attempt, this study has been formulated in Kasilain watershed with the aim of investigating the unit hydrograph variability in different effective time bases using the hydrograph and hyetograph analysis of floods reports recorded during last 33 years. So that the range of differences between peak discharge, base time and time to peak of representative 2h unit hydrograph and those obtained from 0.25 to 6h unit hydrographs were found about 0.75 to 281, 6 to 36 and 0 to 50%, respectively.