شبيه‌سازي عددي رسوب‌گذاري سد مخزني ستارخان با استفاده از مدل Gstars3.0

Numerical Simulation of Satarkhan Dam Reservoir Sedimentation using GSTARS 3.0

يكي از مهم‌ترين مسايل در تعيين طول عمر مفيد سدها، نحوه و مقدار توزيع رسوبات در مخازن مي‌باشد. امروزه مدل‌هاي رياضي يكي از ابزارهاي مهم براي پيش‌بيني مقدار رسوب‌گذاري در مخازن سدهاي ذخيره‌اي و برآورد عمر مفيد آن‌ها به‌شمار مي‌رود. اين مدل‌ها مبتني بر تحليل معادلات حاكم بر پديده موثر در انتقال، توزيع، انباشت و آبشستگي رسوب مي‌باشند. در اين مقاله، فرآيند رسوب‌گذاري سد ستارخان با استفاده از مدل رياضي Gstars3.0 شبيه‌سازي شده است. اين مدل با استفاده از مفهوم تيوب‌ها يا لوله‌هاي جريان، قابليت شبيه‌سازي توزيع رسوب‌گذاري را به‌صورت شبه‌دوبعدي (طولي و عرضي) در رودخانه‌ها و مخازن را دارد. براي واسنجي هيدروليكي و رسوبي اين مدل از آمار و اطلاعات مربوط به سد ستارخان و تغييرات هندسي مقاطع عرضي سد به‌مدت 10 سال (از سال 88-1377) استفاده شده است. نتايج اين واسنجي نشان مي‌دهد كه رابطه يانگ (1973) مطابقت بهتري با شرايط موجود سد دارد.

One of the most important problems in determination of life expectancy of dams, are the rate and distribution of sediments in the reservoir. Mathematical models are recently used for simulation of the reservoir sedimentation rates and predicting life expectancy of the reservoir. These models are based on the analysis of governing equations of sediment transport, distribution, deposition and erosion. In this study, mathematical modeling of erosion and deposition of sediments in Satarkhan dam, has been studied using GSTARS 3.0 model. GSTARS mathematical model using stream tubes concept, has an ability to account for the longitudinal and lateral distribution of sediment deposition in the rivers and dams. For hydraulic and sediment calibration of this mathematical model, information of Satarkhan Dam and cross section between 1998 and 2009, have been used. Calibration results showed that Yang (1973) sediment transport equation had a good agreement with field data.