جايگاه هيرمند در جغرافياي سياسي و اقتصادي سيستان در دورۀ پهلوي

The Status of Hirmand in the Political and Economic Geography of Sistan in Pahlavi Era

هیرمند در حیات اقتصادی و اجتماعی سیستان جایگاه مهمی داشته و از عوامل اصلی تداوم تاریخی منطقه به‎شمارمی‌آید. این رود مرزی در پی جداشدن بخش شرقی ایران، تشكیل كشور افغانستان و نیز نقش‌آفرینی انگلیسی‌ها در مرز‌های شرقی اهمیت یافت و از آن میانه، مسئلۀ آب هیرمند بین دو دولت نقش شایان توجهی را در روابط دو كشور در دوره‌های مختلف ایفاكرد. در این مقاله سعی بر آن است تا با روش توصیف و تحلیل تاریخی داده‌های منابع موجود، موقعیت رود هیرمند به عنوان رودی مرزی در تحولات سیاسی و اقتصادی سیستان دورة پهلوی بررسی شود. یافته‌های تحقیق نشان‎می‌دهد حیات و ممات سیستان ارتباط مستقیمی با جریان رود هیرمند داشته و در نتیجۀ كاهش آب هیرمند، موقعیت اقتصادی سیستان از نظر كشاورزی و صیادی كاهش یافت.

Hirmand River has played a crucial role in the economic and social life of Siestan and is one of the prominent reasons for the historical continuity of this region. In fact, this border river gained its importance upon the separation of the eastern part of Iran, formation of Afghanistan and role-playing of the Englishmen in the eastern borders. In the meanwhile, the issue of Hirmand water has played a significant role in the relationships of the two countries during various eras. In this vein, the present paper, through adopting a descriptive method and a historical analysis of available sources, aims to study the status of the boarder river of Hirmand in the political and economic geography of Siestan during the Pahlavi era. The paper has mainly been organized based on elucidation in historical research, with emphasis on the effect of the geographical factor of “water” on political and economic changes of the eastern Iran, and through relying on documents and other archival sources. The findings of the study reveal that Hirmand River had a direct impact on the life or death of Siestan in a way that upon its water reduction, the economic significance of Siestan decreased—as the river provided the water for farming and fishing in the region.