بررسي فنون رمزپردازي در رمان‏هاي «جزيره سرگرداني» و «ساربان سرگردان»

رمان دوجلدي «جزيره سرگرداني» و «ساربان سرگردان» يك اثر رمزي است. دانشور براي استفاده از زبان غير مستقيم رمز جهت بيان گفتني‌هاي گوناگون از فنون متنوعي استفاده كرده است كه همگي بديع اند و در عين حال كشف آن‌ها تابعي از سازمان‌بندي متن داستان است؛ استفاده از صحنه‌هاي خاص، واژه‌هاي ناگزير از تفسير، وصف?هاي رمزي، فراواني حواشي، جملات معترضه، زمان‌هاي خاص و معروف، شعارهاي مشهور، مكان?هاي سياسي، مفاهيم كنايي كلمات، تداعي معاني الفاظ، غالب ترين مفهوم كلمات، مشابهت?هاي لفظي، احتمالات علمي، نمونه‌هاي خاص، مجاز به علاقه سببيت، اوصاف به جاي اسامي، سنت?هاي اساطيري، لازم معني كلمات و جملات، مفاهيم كنايي عبارات، خاصيت اسامي و افزودن القاب معني?دار به اسامي، از جمله فنوني اند كه در اين رمان قابل استنباط اند. در استنباط اين فنون صرفا به سبك، زبان، تفاسير نويسنده، برآيند مقايسه تعدادي از صحنه‌ها، كيفيت تعامل صحنه‌ها با محتواي آن‌ها و نحوه سازمان بندي دروني متن متكي بوده‌ايم با اين استثنا كه به ندرت از آثار تاريخي شاهد آورده‌ايم. غرض اين نوشته استخراج فنون هنري دانشور در ايجاد رمزهاي بديع براي كمك به گسترش دلالت‌هاي غير مستقيم زبان فارسي و شيوه‌هاي داستان نويسي است.