بررسي ارتباط شاخص خطوارگي و منشا دگرساني‌ها در كالدراهاي مساحيم و بيدخوان

Investigating the Relationship Between Photoliniament Factor and the Origin of Alterations in Mosahim and Bidkhan Calderas

در محاسبه شدت گسلش يك منطقه مي‌توان عوامل مختلفي را در نظر گرفت. شاخص خطوارگي تابعي از طول، تعداد و تقاطع گسل‌ها در واحد سطح است و روشي مناسب در جهت كمّي سازي داده‌هاي ساختاري به حساب مي‌آيد. به طور طبيعي اغلب دگرساني‌ها ‌با گسل‌ها و شكستگي‌هايي كه راه نفوذ سيالات را تسهيل مي‌كنند ارتباط دارند. مقايسه موقعيت محدوده هاي با بيشترين تمركز خطواره ها در مناطق آتشفشاني، در كالدراهاي مساحيم و بيدخوان و بررسي دگرساني‌هاي رخساره مركزي كالدراها نشانگر ارتباط بيشتر دگرساني‌هاي سوپرژن با خطواره‌هاي منطقه مي‌باشد و اين در حالي است كه دگرساني فيليك كه بيشتر منشا درون‌زاد دارد داراي ارتباط ضعيف‌تري با خطوارگي‌ها است. دگرساني آرژيليك مي‌تواند منشا درون‌زاد يا برون‌زاد داشته باشد. در كالدراي مساحيم منشا كاني‌هاي رسي بيشتر آب‌هاي فرو رو بوده و كايولن كاني عمده آن است. بر اساس نتايج حاصل از آزمايش XRD كاني‌هايي از قبيل پيروفيليت و ديكيت در بخش‌هاي عمده‌اي از كالدراي مساحيم ديده نمي‌شوند؛ بنابراين اكثر دگرساني‌هاي منطقه آتشفشان مساحيم عمدتاً آرژيليك با منشا برون‌زاد هستند، حال آنكه در منطقه كالدراي بيدخوان با وجود غالب بودن دگرساني آرژيليك اما دگرساني فيليك نيز كه غالبا منشا درون‌زاد دارد داراي وسعت قابل توجهي است. رسم ماتريس انطباق دگرساني‌ها و كران بالاي شاخص خطوارگي در مناطق مساحيم ‌و بيدخوان به ترتيب ضرايب انطباق 8/37 و 29 درصد براي دگرساني آرژيليك و ضرايب 1/1 و 7/10 را براي دگرساني فيليك در مناطق مذكور نشان مي‌دهد. ارتباط مثبت دگرساني آرژيليك با شاخص خط‌وارگي و ارتباط ضعيف‌تر دگرساني فيليك با اين فاكتور در مركز كالدراهاي مساحيم و بيدخوان در كنار ارتباط نزديكتر رژيم كلي (عمدتاً برون‌زاد) دگرساني‌هاي منطقه مساحيم با شاخص خطوارگي، نشانگر تاثير شديدتر گسل‌ها در فرايند‌هاي سوپرژن نسبت به فرايندهاي هايپوژن در سطح اين نواحي است.

In calculation the region’s faulting there are various factors that can be considered. Photolineament factor is a function of length, number and cross of faults per unit area and considered as Suitable method for the quantification of structural data. Naturally most alterations are relevant with faults and fractures which facilitate the penetration of hydrothermal liquids. Comparing the situation of areas with the highest concentration of lineaments in volcanic regions in calderas of Mosahim and Bidkhan and studying alteration faces in central of calderas indicates the association of supergene alteration with regional lineaments, while phyllic alteration that mostly has endogenous origin has a weaker relation with lineaments. Argillic alteration can have endogenous or exogenous source. In Mosahim caldera the origin of clay minerals is mostly sinking water and kaolin is its major mineral. According to the results of XRD experiments, minerals such as Pyrophylit and Dikyt cannot be seen in most parts of Mosahim caldera. So most of the alterations of Mosahim volcano are argillic with exogenous origin; while in Bidkhan caldera in spite of the majority of argillic alteration and phyllic alteration with mostly endogenous origin has a notable covering. Drawing the matching matrix alteration and upper bound of photolinieament factor in Mosahim and Bidkhan show the respectively matching coefficients of 37.8% and 29% for argillic alteration and coefficients of 1.1 % and 10.7 % for phyllic alteration in the above mentioned region. Positive relationship between argillic alteration and photolinieament factor and weaker association of phyllic alteration with this factor in the center of Mosahim and Bidkhan calderas along with closer relative of overall alteration regime (mostly exogenous) of the Mosahim region with photolinieament factor indicate severe faults effect in the supergene than hypogene processes in these areas.