بررسي تاثير مداخله آموزشي بر اساس تئوري خودكارآمدي بر اتخاذ رفتار پيشگيري از اچ آي وي/ ايدز در زنان پرخطر

Effect of educational intervention based on Self- Efficacy Theory (SET) on behavior of prevention of HIV/ AIDS in high risk women

مقدمه: اپیدمی اچ آی وی/ ایدز در عصر حاضر یكی از مهم ترین مسائل بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی بشریت و از بزرگ ترین معضلات و نگرانی­های موجود در بسیاری از كشورهای جهان می­باشد كه همچنان بر گستردگی و ابعاد آن افزوده می­شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی بر اساس تئوری خودكارآمدی بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری از ایدز در زنان آسیب ­پذیر و پرخطر شهرستان نكا انجام شد. روش كار: این مطالعه نیمه­ تجربی (شاهددار) در سال 1392 با مشاركت 70 نفر از زنان آسیب­پذیر و در معرض­ خطر مراجعه كننده به مراكز گذری كاهش آسیب­های اجتماعی نكا و ساری انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته همراه مصاحبه تكمیلی بود. بر اساس نتایج به دست آمده از تكمیل اولیه پرسشنامه، مداخله آمورشی بر اساس تئوری خودكارآمدی تهیه و در گروه مداخله اجرا شد. 3 ماه پس از مداخله اطلاعات دو گروه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 16) و آزمون های كای ­دو، من ­ویتنی، ویلكاكسون، تی­ مستقل و تی­ زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان p كمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته­ها: پس از مداخله آموزشی، استفاده از كاندوم در گروه مداخله (7/45%) در مقایسه با گروه كنترل (7/5%) افزایش یافت. تفاوت قبل و بعد متغیر خودكارآمدی در گروه مداخله (05/0±83/9) و كنترل (67/2±50/1) و متغیر عملكرد در گروه مداخله با میانه و دامنه میان چاركی 0/2 (0/3) و كنترل 0/0 (0/0) معنی­دار بود. در گروه مداخله افزایش متغیر خودكارآمدی با افزایش متغیر عملكرد ارتباط معنی­داری داشت (001/0>p). نتیجه­گیری: رفتارهای پیشگیری از ایدز و خودكارآمدی در زنان مورد بررسی ناكافی است و مداخله آموزشی بر اساس تئوری خودكارآمدی می­تواند در ارتقاء خودكارآمدی و استفاده از كاندوم در پیشگیری از ایدز در این زنان مؤثر باشد.

Introduction: Today, Epidemic of HIV / AIDS is one of the most important health, social, economic problems of human and one of the biggest problems and concerns in many countries of the world that its scope and size is still increasing. This study was performed with aim to determine the effect of educational intervention based on SET on behaviors of prevention of HIV/ AIDS in high risk and vulnerable women in the city of Neka. Methods: This Quasi- experimental (case-control) study was performed on 70 high risk and vulnerable women referred to Drop-In Centers (DIC) in Sari and Neka. Data was gathered using a researcher-made along with completing questionnaire. According to the results obtained from primary completing of the questionnaire, educational intervention was designed based on the SET and was performed in intervention group. After 3 months of intervention, data of both groups was collected and analyzed using SPSS software (version 16) and Chi-square, Mann-Whitney, Wilcoxon, independent t, and paired t tests. PResults: After educational intervention, use of condom was increased at intervention group (%45,7) compared to control group (%5,7). The difference between before and after of self- efficacy was significant in intervention group (9.83±0.05) and control group (1.50±2.67) and performance in the intervention group with median and interquartile range of 2.0 (3.0) and control group 0.0 (0.0). In intervention group, there was a significant relation between increase of self-efficacy and increase in performance (P<0,001). Conclusion: Behaviors of prevention of AIDS and self-efficacy is insufficient in the studied women and educational intervention based on the SET can be effective on promotion of self-efficacy and use of condom to prevent from AIDS in these women.