تحليل ديدگاه ملاصدرا در ميزان تاثير صدق باورهاي ديني در نجات انسان‌ها

The Analysis of Mullā Sadrā’s View about the Influence of Truth of Religious Beliefs on Salvation of Human Beings

مسيله نجات و رستگاري پيروان اديان از جمله مسايل بحث‌برانگيز در حوزه فلسفه دين است. در ميان انديشمندان اسلامي، ملاصدرا از جمله متفكراني است كه نجات و رستگاري را در پرتو عواملي فراتر از حقانيت و صدق اديان تبيين مي‌كند. نكته مهم و درخور توجه اين است كه ديدگاه وي در خصوص مسيله نجات كاملاً مبتني بر مباني معرفت‌شناسي خاص وي در خصوص «صدق‌پذيري گزاره‌هاي وحياني» و نيز «امكان دست‌يابي به صدق» اين گزاره‌هاست. از ديدگاه وي هر چند گزاره‌هاي وحياني از قابليت اتصاف به صدق و كذب برخوردارند، اما عواملي همچون دست‌نيافتن به واقعيت و نفس‌الامر، توصيف‌ناپذيري برخي از مراتب واقعيت در قالب گزاره‌هاي زباني و نيز همسان‌نبودن مرتبه ادراكي گوينده و مخاطب در گزاره‌هاي وحياني، امكان دست‌يابي به صدق اين گزاره‌ها را براي عموم انسان‌ها با دشواري مواجه مي‌كند. بر همين اساس نيز، به نظر ملاصدرا، نجات در پرتو عوامل ديگري چون عبوديت و بندگي امكان‌پذير است.

The salvation of the adherents of religions is one of the controversial issues in the philosophy of religion. Among Islamic scholars, Mull? Sadr? is of thinkers who explain salvation in the light of factors beyond the rightfulness and verity of religions. The significant point is that his view on this issue is entirely based on his own epistemological foundations about “revealed propositions truth-apt” and “the possibility of achieving the truth” of these propositions. In his views, although the revealed prepositions could be attributed as true or false, factors such as lack of access to fact and noumenon, indescribability of some degrees of reality in verbal propositions form, and also the dissimilarity between the speaker’s and the audience’s perception level in revealed propositions make it generally difficult to acquire these propositions. So, according to Mull? Sadr?’s opinion, salvation is possible in the light of other factors such as obedience to God and worshipping Him.