انسانِ اعتباري به مثابه انسانِ سازماني از ديدگاه فلسفه اسلامي

Conventional human as organization man

جايگاه انسان در علوم انساني به گونه‌اي است كه سبب شده همگرايي آن با علوم طبيعي در عينيت معرفت‌شناسي و وحدت روش‌شناختي به چالشي اساسي تبديل شود. مطالعات فلسفي توانسته‌اند اين چالش و مرز ميان علوم انساني و علوم طبيعي را از طريق طرح پرسش‌هاي معرفت‌شناسي، هستي‌شناسي، روش‌شناسي و انسان‌شناسي در پيش روي علوم انساني برجسته سازند. سازمان و انسانِ سازماني نيز كه موضوع مطالعات دانش مديريت است در مواجهه با پرسش‌هاي انسان‌شناسي فلسفي قرار گرفته است. دستگاه فلسفه اسلامي نيز با حفظ مباني متافيزيكي خود، انسان را در مركز مطالعات فلسفي قرار داده است. ازميان آن مطالعات، حكمت متعاليه به‌عنوان آخرين دستاورد فلسفي در فرهنگ اسلامي به گونه‌اي خاص و متفاوت با ديگر مطالعات فلسفه اسلامي به اين موضوع پرداخته است. در اين مقاله سعي مي‌شود افزون بر طرح اصول كليدي انسان‌شناختي حكمت متعاليه، تاثيرهاي بالقوه آن بر دانش مديريت و سازمان تحت عنوان انسان سازماني مورد بررسي قرار گيرد؛ اما پيش از آن، مروري اجمالي بر طرح برخي انديشه‌هاي نظري در زمينه انسان سازماني كه باعث چرخش‌هاي اساسي و متفاوتي در نظريه‌هاي سازمان و مديريت شده است صورت مي‌گيرد.

Human position in social sciences is in such a way that causes its convergence with natural sciences in epistemological objectivity and methodological unity to become a fundamental challenge. Philosophical studies should be able to highlight this dispute and distinction between human sciences and natural sciences by providing epistemological, ontological, methodological and anthropological questions across human sciences. Organization and organization man as subject matters of management have faced with philosophical and anthropological questions. Islamʹs philosophical system, maintaining its metaphysical bases, puts human being at the center of philosophical studies. Of these, Transcendent Philosophy as the last achievement in Islamic philosophy dealt with this issue in a special different way other than former Islamic philosophical studies. In this paper, in addition to outlining key anthropological principles of Mulla Sadraʹs Transcendent Philosophy its potential impact on management and organization science was investigated under the title of organization man. But before that, a brief overview of some of the theoretical ideas on organization man was presented. They have caused essential different twists in management and organization theories.